اهداف/ پيامد ها درس دوم علوم اول ابتدایی سلام، به من نگاه كن!
در پايان اين درس انتظار می رود دانش آموزان بتوانند:
سطح ١ با به کارگيری حواس، اشياء، گياهان، جانوران، و محيط اطراف خود را با دقت مشاهده کرده و ويژگی های ظاهری
جزوه کاربرگ تصویری علوم اول ابتدایی
مشاهده(شکل، اندازه، جنس، رنگ، صدا، بو، مزه و نظاير آن) آنها را بيان کنند.
سطح ٢ با به کارگيری مجموعه حواس، اشياء، گياهان، جانوران و محيط اطراف خود را مشاهده کرده و ويژگی های آنها را با ذکرجزئيات بيان کنند.
سطح ٣ با به کارگيری حواس و استفاده از ابزارهايی مانند ذره بين با مشارکت ساير دانش آموزان، اشياء،گياهان، جانوران
و محيط اطراف خود را مشاهده نموده و علاوه بر ذکر جزئيات به برخی از ويژگی های پنهان آنها هم اشاره کنند.
نکات و فعاليت های پيشنهادی درس دوم علوم اول ابتدایی سلام، به من نگاه كن!
فعالیت محیط اطراف
دانش آموزان را به حياط مدرسه يا بيرون از آن ببريد. از آنها بخواهيد به محيط اطراف و چيزهای مختلف، دقت کنند.
به آنهاچند دقيقه فرصت دهيد و سکوت کنيد تا آزادانه اطراف خود را نگاه کنند بعد از آنها بپرسيد، چه چيزهايی ديده اند؟
چه صداهايیشنيده اند؟ و چه بوهايی حس کرده اند
؟ از آنها بخواهيد آنچه حس کرده اند را بيان کنند. احتمالاً آنچه آنها خواهند گفت به صورت کلیو غيردقيق خواهد بود.
١ با طرح سئوالاتی از آنها بخواهيد مشاهداتشان را دقيق تر کنند،
مثلاً اگر بچه ها به گل يا درختی در گوشه حياط مدرسه اشاره کردند،
از آنان در مورد جزيياتی مثل رنگ، جنس پوست درخت، ميوه و موارد ديگر بپرسيد
مهم جلب توجه دانش آموز، بهجزئيات است، به دنبال شنيدن پاسخ يکسان و مشابه نباشيد.
از دانش آموزان بخواهيد که هيچ کدام پاسخ های نفر قبل را تکرار نکند.
می توانيد پاسخ های آنها را بنويسيد و در آخر اين فعاليت، جواب های همه را يکباره بخوانيد.
اين کار باعث می شود، دانش آموزاندريابند هرکدام از آنها به کدام جنبه ی محيط توجه کرده اند
و اگر همه مشاهدات گفته شود، اطلاعات زيادی درباره محيط بدست می آید.
پاسخ های دانش آموزان سرنخ هایی در ارزشیابی از میزان دانش و مهارت اولیه آنها به شما می دهد، که می توانید دریابید،
هر کدام از دانش آموزان چه کمک و راهنمایی هایی لازم دارد.
فعالیت «چشم ها بسته! » درس دوم علوم اول ابتدایی
دانش آموز باید
۱ بفهمد هر کدام از حواس به تنهایی اطلاعاتی برای شناسایی در اختیار ما می گذارند.
۲ چند حس مختلف برای شناسایی اطلاعات بیشتری در اختیار ما می گذارند.
۳ به جزئیات مربوط به چیزها (مثلاً میوه یا خوردنیدیگر) و ویژگی قابل دسترس آنها توجه کند.
۴ به شباهت ها و تفاوت ها دقت کنند. ۵ با انجام یک فعالیت لذت بخش و خوشمزه!
به اهمیت مشاهده دقیق در شناسایی چیزها پی ببرد.
١. روز قبل از آموزش این درس، از یک یا چند نفر از دانش آموزان بخواهید
چند خوراکی یا میوه مختلف (خوراکی هایی که بتوان به قطعات نسبتاً مشابه خرد کرد و بوها و مزه های مختلف داشته باشند) به کلاس بیاورند.
٢. این فعالیت را در کلاس می توانید به گونه های مختلف و با خوراکی های مختلف انجام دهید:
به عنوان مثال می توانید چشم یکی از دانش آموزان را ببندید.
بعد با کمک یکی دیگر از دانش آموزان میوه ها یا خوراکی های مختلف را به قطعات مشابه خرد کنید
و از دانش آموزی که چشمش بسته است بخواهید ابتدا، با لمس کردن و حس کردنسطح آن خوراکی، تشخیص دهد آن خوراکی چیست.
او باید از جنس میوه (میزان نرمی یا سفتی، تری یا خشکی، منعطف
بودن یا تردی و…) تشخیص دهد که خوراکی مورد نظر چیست.
اگر در این مرحله دانش آموز نتوانست تشخیص دهد به اواجازه دهيد خوراکی مورد نظر را به بينی خود نزديک کند و با کمک
حس بويايی حدس بزند که آن خوراکی چيست.
و اگر موفق به شناسايی نشد از حس چشايی استفاده کند.
سعی کنيد اين فعاليت لذت بخش و مفرح انجام شود و لذت يادگيری بالذت بازی همراه شود.
از دانش آموزان بخواهيد در منزل و با خوراکی های مختلف شبيه به اين فعاليت را با اعضای خانواده انجام دهند.
فعاليت« علم و زندگی » درس دوم علوم اول ابتدایی
به ارتباط نقش حواس در زندگی شغلی و حرفه ای می پردازد.
فعاليت« به من خوب نگاه کن! » اين فعاليت به دنبال آن است که دانش آموزان بتوانن
د علاوه بر استفاده از حواس مختلف برای شناسايی اشياء، گياهان، جانوران و پديده های طبيعی، آنها را با جزئيات توصيف
کنند.
١ ميوه کاج، يک قطعه سنگ، يک برگ، يا هر جسم ديگری که فکر می کنيد
دارای جزئيات مناسبی برای مشاهده استرا روی ميز بچينيد.
می توانيد ذره بين نيز به کلاس ببريد.
چيزهايی را که به کلاس آورده ايد، در اختيار دانش آموزان بگذاريد واز آنها بخواهيد آنها را خوب مشاهده کنند
و با يکديگر درباره مشاهداتشان گفتگو کنند.
بعد نوبت آن است که هر گروه به بيانمشاهداتش بپردازد.
می توانند مشاهداتشان را با استفاده از ذره بين افزايش دهند.دانش آموز ممکن است به دليل محدود بودن
خزانه لغاتش از کلمات محدود استفاده کند، مثلاً می تواند بگويد، ميوه کاج تقريبا سه گوش يا مثلث يا شبيه کلاه بوقی (مخروطیشکل) است
جنسش شبيه … است يا بوی آن شبيه … است يا می توان اين صدا … را از آن در آورد.
اين گونه توصيفاتهم مناسب و درست است. بعد از آنکه نماينده دانش آموزان توصيفاتش را ارائه کرد، از او بپرسيد چه چيزی برايت جالب بود؟
چه چيزی دوست داری درباره آن بدانی؟ در اينجا دانش آموز عملاً ارتباط ميان خوب مشاهده کردن و پرسشگری را متوجه می شود.
برای پرورش حس شنوايی:
می توانيد از همه کلاس بخواهيد با چشم بسته و ساکت به صداهای محيط اطراف توجه کنند.
بعد از يک دقيقه از آنها بخواهيد بگويند چه صداهايی شنيده اند.
يا می توانيد از راديو يا موبايل خود موسيقی يا گفتگويی پخش کنيد،
بعد به تدريج صدای آن را کم و کمتر کنيد و از دانش آموزان بخواهيد در هر مرحله همه توجه و دقت خود را متوجه تشخيص آن صداکنند.
با تکرار اين کار آستانه و دقت تشخيص صداها در آنها افزايش می يابد.
همين طور از آنها بخواهيد در خانه با کنترل از راه دورتلويزيون صداها را به تدريج کم کنند و تلاش کنند، تا آنجا که ممکن
است با صدای آهسته/ خيلی آهسته/ و بسيار آهسته صداها را بشنوند.
برای کمک به پرورش حس شنوايی و در تقويت آن، می توانيد فعاليت هايی طراحی کنيد
که آنها خودشان را در موقعيت هایخيالی فرض کنند.
مثلاً از آنها بخواهيد تصور کنند که اگر يک روز تمام از صبح تا شب هيچ چيز نمی شنيدند، چه می شد؟
از آنهابخواهيد بگويند آن روز چه فرقی با روزهای معمولی برايشان می داشت و چه می شد. به دانش آموزان فرصت و اجازه دهيد تا پاسخ هایتخيلی و عجيب و غريب خود را نيز مطرح کنند.
در صورت نياز شما می توانيد سئوالات آنها را در جهت هدف درس هدايت کنيد،
اما هيچ گاه پاسخ و نظر خود را به آنها تحميل نکنيد.
همچنين برای درک عميق تر حس شنوايی و اهميت آن در شناسايی و يادگيریمی توانيد از دانش آموزان بخواهيد بدون
استفاده از کلام و سخن گفتنو فقط با پانتوميم منظور و پيام مورد نظر خود را به دوستشانانتقال دهند.
• برای پرورش حس بينايی:
از دانش آموزان بخواهيد، دستشان را در نور ببينند.
خطوط، برآمدگی ها، چروک ها، فرم قرارگرفتن ناخن، شکل ناخن ها و حد فاصل بين انگشت و ناخن را با دقت نگاه کنند.
بعد از آنها بخواهيد درباره مشاهداتشان با جزئياتبا يکديگر صحبت کنند.
حتی می توانيد از آنها بخواهيد شکل دست های خود را با همديگرمقايسه کنند.
یا چشم یکی از دانش آموزان را ببندید و از یکی دیگر از آنها بخواهید اجسام مختلفی برای شناسایی به دست او بدهد یا
او را به جاهای مختلف کلاس یا مدرسه ببرد
و بعد از او بپرسد چه چیزی به اوداده شده یا به کدام قسمت کلاس برده شده؟
در واقع دانش آموزان برای آنکه بهتر متوجه اهمیت بینایی و نقش آن شوند،
در فقدان آن حس به اهمیت آن پی می برند.
از دانش آموز بخواهیدمشاهداتش را در مسیر خانه تا مدرسه با جزئیات بیان کند.
یا در یک اردوی خارج از مدرسه در طبیعت از او بخواهید به جمع آوری
سنگ ها یا برگ های مختلف بپردازد و شکل و ظاهر آنها را دقیق توصیف کند.
اهمیت حس بینایی یا شنوایی در شناسایی محیط اطراف و چیزها را به خوبی می توان با ایفای نقش افراد نابینا و ناشنوا به دانش آموزان آموزش داد،
یا می توانید از آنها بخواهید اگردر نزدیکان و آشنایان خود نابینا یا ناشنوا سراغ دارند، به کارهای آنها دقت کنند
و در جلسه بعد در کلاس گزارش دهندکه آنها برای شناسایی اطرافشان چه می کنند.
توجه داشته باشید که این گونه معلولیت ها در نظر دانش آموزان نقصی برای تحقیر آنها جلوه نکن
وباعث شود آنان برای نعمت هایی که خداوند به آنان داده همواره شاکر باشند.
علاوه براین می توانید از دانش آموزان بخواهید تصور کننداگر قدرت شنوایی یا بینایی آنها از حد معمول بیشتر می بود، چه می شد؟
چه کارهایی می توانستند بکنند؟
مطمئن شوید دانش آموزان بهخوبی منظور شما را فهمیده اند.
اگر احساس می کنید آنها متوجه منظور شما نشده اند با مثال مواردی برای آنها مطرح کنید،
در اینحالت هم ممکن است با پاسخ های غیرمنتظره و دور از انتظار دانش آموزان مواجه شوید.
پرورش حس لامسه:
از دانش آموزان بخواهید هر کدام یک قطعه سنگ با خود به کلاس بیاورند،
بعد هر گروه از آنها سنگ هایخود را با دقت نگاه کنند و آن را درون یک کیسه پارچه ای بیندازند،
حالا آنها فقط با لمس کردن باید سنگ خود را تشخیص دهند.
پرورش حس بویایی:
در شیشه عطر را در گوشه ی کلاس بدون آنکه توضیحی به بچه ها بدهید باز کنید.
ببینید چه کسانی زودترمتوجه می شوند و آیا تشخیص می دهند چیست.
از بچه ها بخواهید درباره چیزهای خوشبو و بدبو تحقیق کنند و به کلاس گزارش دهند.
پرورش حس چشایی:
از دانش آموزان بخواهید در منزل موقع غذا خوردن، با دقت در چشیدن تشخیص دهند مواد سازنده آن وعده غذایی چیست.
