آموزش قرآن اول ابتدایی درس به درس

محتوای کتاب آموزش قرآن پایۀ اول ابتدایی و روش کلی تدریس  دروس آن

کتاب آموزش قرآن اول ابتدایی دارای ۷ درس است. هر درس در چهار جلسه، یعنی در یک ماه تحصیلی آموزش داده می شود.
محتوای کتاب و روش کلی تدریس دروس آن به شرح زیر  است.

۱ موضوع هر درس و تصو یر مربوط به آن:

هر درس دارای ک موضوع خاصی است. ا ین موضوع در قسمتهای
مختلف آن درس در قالب های متن، تصو یر و گفت و گو مورد توجه قرار گرفته است.
این تصویر در ابتدای هر درس آمده است.
دقت دانش آموزان به این تصو یر و گفت وگو دربارهٔ آن، علاوه بر تقو یت قدرت تخیل و تفکر دانش آموزان، فضای مناسب جهت ورود به  موضوع درس را فراهم می آورد.
فرآیند آموزش
۱ــ گروه بندی دانشآموزان در گروه های ۲ یا ۳ نفره
۲ــ معلّم از بچه ها میخواهد هر کدام به تصویر با دقت نگاه کنند.
ٔ
۳ــ درباره آنچه که در تصویر دیده اند با دوست یا دوستان هم گروه خود گفتوگو و تعریف کنند.
ٔ
۴ــ دانشآموزان نتیجه گفت وگو را برای هم کلاسی های خود بگویند.
نکته: سعی شود بیشتر دانش آموزان در بحث و گفت وگو شرکت کنند.
۵  ــ در صورتی که دانش آموزان به اهداف و موضوعات مورد نظر در درس اشاره کردند
معلمّ، با پرسش و پاسخ، دانش آموزان را به سوی بیان اهداف مورد نظر سوق می دهد.

تذکر مهم: به منظور تقو یت اعتماد به نفس دانش آموزان و جرأت اظهارنظر و مشارکت در گفت وگو و فعالیتهای کلاسی، در صورتی که نظر دانش آموزی صحیح و مناسب نباشد،
به طور مستقیم اشتباه او را متذکر نمی شویم؛
بلکه با پرسش و پاسخ با او یا سایر دانش آموزان، پاسخها را به سوی پاسخ مناسب و صحیح سوق می دهیم.

۲ شعر مربوط به موضوع درس:

معمولاً پس از تصور جلسهٔ اوّل هر درس، شعری آورده شده است.
این شعر زمینه ساز درک عمیق تر و کاربردی تر موضوع درس و نیز تقو یت کنندهٔ انگیزه و علاقهٔ دانش آموزان به درس قرآن و موضوع مورد بحث است.
فرایند آموزش
۱ پخش شعر از طریق نوار صوتی (cd) او گوش کردن معلّم و دانشآموزان به آن
۲ پخش مجدد شعر از نوار و همخوانی معلّم و دانشآموزان با آن
۳ جمع خوانی شعر توسّط معلّم و دانشآموزان بدون نوار صوتی
۴ خواندن شعر توسط دانش آموزان داوطلب
۵ پرسش و پاسخ و گفتوگو با دانش آموزان دربارهٔ مفاهیم و مضامین شعر که مرتبط با موضوع درس و اهداف موردنظر است.

۳ پیام قرآنی:

پیام قرآنی آیه یا عبارت قرآنی کوتاه و ز بیایی است که دارای پیامی بلند و ارزشمند دربارهٔ موضوعاتاعتقادی، اخلاقی، تربیتی، اجتماعی و … است.
بدیهی است این پیام ها مناسب با درک و فهم کودکان است.
فرایند آموزش
۱ پیام و ترجمهٔ آن از طریق نوار پخش می شود و دانش آموزان با کمک نوار و راهنمایی معلّم پیام را چند بار همخوانی  می کنند.
۲ معلّم از دانش آموزان میخواهد که به کمک تصو ر پیام قرآنی دربارهٔ آن با دوستان همگروه خود، گفتوگو کرده و سپس نظر خود را برای کلاس بیان می کنند.
برای درک بیشتر مفهوم پیام، خوب است معلم از دانش آموزان بخواهد که برخی مصادیق دیگر پیام را علاوه بر آنچه در تصویر مربوط آمده است، بیان کنند.
۳ جمعخوانی پیام قرآنی توسط معلّم و دانش آموزان بدون نوار صوتی
۴ درخواست خواندن پیام از دانش آموزان داوطلب

۴ سوره و شعر مربوط به آن

مراحل آموزش
۱ آماده کردن لوحهٔ سوره و نوار آموزشی و دستگاه پخش صوت قبل از ورود به کلاس
۲ نصب لوحهٔ سوره
۳ پخش قرائت سوره و تدریس آن
۴ شعر هر یک از سوره ها که با مفاهیم آن سوره ارتباط دارد را به روش شعرهای مربوط به تصاویر اول هر درس، تدرس و  تمرین می شود.

۵ فعالیتها

مراحل آموزش
۱ دانش آموزان به تصویر نگاه می کنند و با کمک معلّم به اهداف مدنظر اشاره کرده و دربارهٔ آنها گفتوگو می کنند.
۲ معلّم دانش آموزان را به سمت بیان اهداف سوق می دهد.
۳ معلّم سعی می کند اغلب ا همهٔ دانش آموزان را به شرکت در بحث تشویق کند.

۶ داستان:

در کتاب آموزش قرآن، دو نوع داستان آمده است. نوع اول داستان هایی دربارهٔ قرآن و نوع دوم داستان هایی از قرآن کریم است مانند داستان کودکی حضرت موسی
مراحل آموزش
۱ دانش آموزان دربارهٔ تصویرهای مربوط به داستان با یکدیگر گفتوگو کرده و سپس نظر خود را برای دوستانشان بیان  می کنند.
۲ معلّم به کمک تصاویر، داستان مربوط را به زبان کودکانه برای دانش آموزان تعریف می کند.
متن کامل مربوط به هریک از  داستان ها در بخش دوم همین کتاب در درس مربوط به آن داستان آمده است.

۷ روخوانی:

در کتاب آموزش قرآن، کلمات و عباراتی از قرآن کریم به منظور آموزش روخوانی آمده است.
منظور از روخوانی خواندن کلمات و عبارات به صورت آرام و شمرده و یا حداقل بخش بخش است.
مراحل آموزش
۱ لوحهٔ درس بر روی تخته سیاه یا استقرار آن بر روی میز معلم به صورت منشور نصب شود.
۲ معلّم به روش صحیح به بخشهای کلمات لوحه اشاره می کند و بچه ها هم به صورت بخش بخش و دسته جمعی آنها را می خوانند.
۳ معلّم از دانش آموزان داوطلب می خواهد که هر کدام یک سطر را به صورت بخش بخش بخوانند.
۴ دانش آموزان به صورت فردی از روی کتاب درسی شان می خوانند.
تذکّر:
۱ مکث بین بخشها برای تقویت تشخیص ترکیب حروف و حرکات مهم و ضروری است.
۲ برخی دانشآموزان کلمات و عبارات را بخش بخش و برخی آرام و شمرده می خوانند، معلّم توضیح می دهد که هر دو خوب و درست است؛
همچنین می گو ید بچه ها هر کس دوست دارد می تواند کلمات و عبارات را شمرده بخواند.

۸ یادآوری:

در این بخش، مطالب دروس گذشته برای دانش آموزان یادآوری و جمع بندی می شود. ا ین امر موجب تثبیت  و تعیین یادگیری می شود. ضمناً این موضوع برای دانش آموزان ضعیف، کارکرد جبرانی و تقویت کنندگی نیز دارد.
مراحل انجام فعالیت
۱ امکانات و ابزار لازم برای ساخت رحل تهیه می شود.
۲ معلّم مرحله به مرحله ساختن رحل را به کمک دانش آموزان انجام می دهد.
۳ از دانش آموزان می خواهند که رحل ساخته شده را رنگ آمیزی و تزیین کنند.

۹ قرآن در تابستان:

در پایان کتاب برای هر هفته از ماه های فصل تابستان یک صفحه از عبارات قرآنی در نظر گرفته شده است
، تمرین خواندن این عبارات، از یک سو مهارت های کسب شده در روخوانی قرآن را تثبیت می کند و از سوی دیگر زمینه ساز  یانس با قرآن کریم و خواندن مستمر آن است.
مراحل آموزش
۱ تعدادی از دانش آموزان متن درس آخر را می خوانند.
۲ دانش آموزان دربارهٔ مطالب ارائه شده گفت وگو می کنند و نظرات خود را برای دانش آموزان دیگر بیان می کنند.
۳ معلّم ضمن ارائهٔ توضیحات لازم، دانش آموزان را به خواندن آیات هر صفحه در فصل تابستان تشو یق می کند.
۴ معلّم دانش آموزان را به حفظ و نگهداری و احترام به کتاب درسی قرآن خود تشویق می کند و از آنها می خواهد که این کتاب  را در قفسهٔ کتاب های خود به خوبی نگهداری کنند و یا آن را به مدرسه یا مسجد محل تحویل دهند.
در این قسمت به دلیل اهمیت روش صحیح اشاره به بخش های کلمات، این روش به تفصیل بیان می شود.