اختلال در ریاضیات اساساً عبارت است از ناتوانی در انجام مهارت های مربوط به حساب با توجه به ظرفیت هوشی و سطح آموزشی که از کسی انتظار می رود.
مهارتهای مربوط به حساب از طریق آزمون های میزان شده فردی ارزیابی می شود.
فقدان توانایی مورد انتظار در ریاضی با عملکرد تحصیلی با فعالیت های روزمره تداخل می کند
و مشکلات مربوط به آن دامنه وسیعی را دربر خواهد گرفت.
می توان گفت یکی از عوامل علی در اختلال ریاضی که اکثر متخصصان فن بر آن تاکید دارند
آموزش ضعیف، نادرست یا ناکافی و همچنین ضعف مربیانی است که خود از آموزش کافی بهرمند نبوده اند.
عدم استفاده از وسایل آموزشی مناسب یا غیبت های طولانی و مکرر کودک از مدرسه و مانند آن را می توان به عنوان عواملی برای ناکافی بودن یادگیری، مد نظر قرار داد.
عدم ارائه مطالب به ترتیب صحیح و استفاده نادرست از مواد آموزشی در مورد برخی کودکان مثالهای بارزی از آموزش های نا درست هستند.
مشکلات اختلال یادگیری ریاضی
۱ مهارتهای زبان (مثل فهمیدن و نام بردن اصطلاحات ریاضی، فهمیدن و نام بردن اعمال و مفاهیم ریاضی و تبدیل آنها به نمادها)
.۲ مهارتهای ادراکی ( مثل شناخت و خواندن نمادهای عددی یا نشانه های حسابی و گروه بندی ارقام)
.۳ مهارتهای ریاضی (مثل رعایت مراحل ریاضی، شمارش و یادگیری جدول ضرب)
.۴ مهارتهای مربوط به توجه (مثل کپی کردن درست ارقام، به خاطر سپردن ارقام انتقال داده شده)
اختلال ریاضی بر اثر عدم توجه و دقت
تعدادی از دانش آموزان با اینکه عملیات مربوط به ریاضی را به خوبی می دانند، اما به علت عدم توجه کافی، دچار اشتباهاتی می شوند
که نمره آنها را در درس ریاضی کاهش می دهد. مثال های زیر نمونه هایی از این اشتباهات هستند:
عدم توجه به علامت ها: به علت عدم توجه کافی به علامتها، به جای تفریق، جمع یا به جای ضرب تقسیم می کنند.
عدم دقت به ستونها: یکان و دهگان و صدگان را به دقت در ستون مربوطه نمی نویسند
و در نتیجه عمل جمع یا تفریق را اشتباه انجام می دهند.
عدم توجه به نوشتن کامل اعداد: به علت عدم توجه کافی، گاهی فراموش می کنند عدد آخر را بنویسند جواب را به صورت کامل نمی نویسند.
جا انداختن اعداد: یکی از اعداد را هنگام جمع یا تفریق جا می اندازند.
محاسبه نکردن: بدون محاسبه یک عدد آن را مینویسد.
اشتباه در اثر مجاورت نویسی: اعداد و عمل ریاضی را که کنار هم نوشته اند با هم قاطی می کنند.
این قبیل دانش آموزان در واقع عملیات مربوط به ریاضی را می دانند، اما توجه و دقت کافی ندارند.
بنابراین دادن تمرین های ریاضی یا تدریس مجدد برایشان نه تنها مفید نیست بلکه یک بیگاری خسته کننده می باشد.
به علاوه چون مشکل اصلی آنها، یعنی کم دقتی، درمان نشده است در تمرین های جدید نیز باز همان اشتباهات را تکرار می کنند
و در واقع به انجام اشتباه عادت بیشتری می کنند. در حقیقت ما به آنها تمرین داده ایم تا اشتباهاتشان را تکرار کنند.
تعدادی از اختلالات ریاضی و تمرین های پیشنهادی برای رفع آنها
۱ در زمینه مفهوم کم – زیاد – کوچک – بزرگ
تعدادی گردو یا لیمو عمانی انتخاب کنید و در دو گروه کم و زیاد قرار دهید
و بعد از آموزش به دانش آموز گردوها را روی هم بریزید و از او بخواهید آنها را در دو گروه کم و زیاد قرار دهد.
یک سیب کوچک و یک سیب بزرگ یا هر میوه مشابه آن انتخاب کنید و مفهوم کوچک و بزرگ را به کودک آموزش دهید .
۲ مفهوم زیر – رو – بالا – پایین
توپ هایی را انتخاب کنید و یک بار زیر تخت و یک بار روی تخت قرار دهید.
همزمان کلمه زیر یا رو را تلفظ کنید و از دانش آموز بخواهید که او نیز همراه شما تلفظ کند تا وقتی که این مفهوم در او شکل گیرد.
همان توپ ها را در دست گرفته یک بار بالا ببرید و بار دیگر پایین بیاورید و آن قدر این کار را ادامه دهید تا مفهوم بالا و پایین را یاد بگیرد
۳ مفهوم دور – نزدیک
از دانش آموز بخواهید اشیای نزدیک خودش را نام برده،سپس اشیایی را که در فاصله دورتری قرار گرفته نام ببرد .
۴ مفهوم جلو – عقب
یک ماشین پلاستیکی برداشته و آن را جلو و عقب ببرید و همزمان از واژه های جلو و عقب استفاده کنید و از دانش آموز بخواهید همین عمل را انجام دهد.
۵ مفهوم عمق یا گودی
به دانش آموز اجازه دهید تا ماسه بازی کند .به این منظور ماسه نرم خیس شده و وسایلی مانند قاشق کوچک و قاشق بزرگ و قوطی در اختیار او قرار دهید
تا با زیر و رو کردن ماسه ها مفاهیم مربوط به عمق را فرا گیرد.مقداری خمیر در اختیار کودک قرار دهید تا در آن گودی های مختلف ایجاد کند .
۶ مفهوم کوتاه – بلند
در کنار دانش آموز روبروی آینه بایستید و با نگاه کردن در آینه بگویید قد کدام یک از شما کوتاه و کدام یک بلند است .
۷ مفهوم خط کشیدن
یک چوب به او بدهید تا به کمک آن روی ماسه ها خط بکشد .
۸ مفهوم یک و بیش از یک
ضمن بازی با مهره ها از دانش آموز بخواهید ابتدا یک مهره و سپس چند مهره بردارد
و آن قدر این کار را انجام دهد تا مفهوم یک و بیش از یک را فرا گیرد .
۹ مفهوم ردیف بندی
برای این مورد از چنین تمرین هایی استفاده شود.مثلا: مهره های زیز را از کمتر به بیشتر بچیند.
حلقه هارا از بزرگ به کوچک، یا از کوچک به بزرگ بچیند.
۱۰ مفهوم شمارش اعداد
از دانش آموز بخواهید از ۱ تا ۱۷ بشمارد، سپس از او بخواهید از ۱ تا ۱۷ معکوس بشمارد.
این تمرین ها را آن قدر ادامه دهید تا در شمارش تسلط کافی به دست آورد .
۱۱ مفهوم پول
دانش آموز را تشویق کنید تا با شما معامله کند. مثلا به او بگویید حالا من به تو یک ۸ ریالی میدهم
و تو باید از ۱ ریالی های خود آن قدر به من بدهی که مساوی ۸ ریالی من شود .
۱۲ مفهوم اندازه
تعدادی نی نوشابه به اندازههای مختلف به دانش آموز بدهید و از او بخواهید آن ها را به ترتیب اندازه ردیف کند.
۱۳ مفهوم مساحت
تعدادی اشکال هندسی در اختیار دانش آموز بگذارید تا به ترتیب از کمترین سطح تا بیشترین سطح را مشخص کند .
۱۴ مفهوم وزن
یک ترازوی ساده در اختیار دانش آموز قرار دهید تا اسباب بازی هایش را وزن کرده، سنگینی و سبکی هر کدام را مشخص کند .
۱۵ مفهوم مساوی
از دانش آموز بخواهیم بین تعدادی تصویر تناظر یک به یک برقرار کند. یا مثلا تعدای قاشق را در تعداد برار با همان در بشقابها بگذارد .
۱۶ مفهوم درک مجموعه
تعدادی ظرف پلاستیکی کوچک و تعدادی مهره به دانش آموز می دهیم و از او میخواهیم مجموعه های مختلفی با آنها بسازد.
سپس از او میخواهیم تعداد هر مجموعه را روی ظرف آن بنویسد .
۱۷ مفهوم جمع و تفریق
مسائلی طرح کنید. مثلا: ۴ سیب داشتیم یکی از سیب ها را خوردیم، چند تا باقی ماند؟
۸ تا سیب داشتیم، ۳ سیب هم از مادرمان گرفتیم، حالا چند سیب داریم؟
۸ ۱ مفهوم شناسایی جهت های مختلف
از کتابهایی که تمرینهایی مانند رنگ آمیزی یا دارای اشکال مختلف دارند استفاده شود و از دانش خواسته شود
مثلا خرگوش سمت راست را رنگ بزند و یا بادکنک سمت چپ را مشخص کند و …
۱۹ مفهوم رسم اشکال هندسی
برای این مورد ازدانش آموز بخواهید اشکال مثلث، مربع و مستطیل رسم کند .
مفید و ارزنده بود ???