مرجع تخصصی آموزش ابتدایی|اول|دوم|سوم|چهارم|پنجم|ششم|دبستان

آموزش علوم اول ابتدایی درس به درس

0

اهميت آموزش علوم تجربی در مقطع ابتدايی

فراگيری علوم تجربی به کودکان کمک می کند تا روش های شناخت دنيای اطراف خود را بهبود بخشند.
برای اين منظور آنهابايد توانايی اين را کسب کنند که به آنها کمک کند
تا تجارب خود را با يکديگر مرتبط سازند
از اين رو کودکان بايد روش های کسب اطلاعات، سازماندهی، کاربرد و آزمايش کردن را بياموزند.
اين فعاليت ها توانايی آنان را در درک دنيای اطراف تقويت می کند
و برای تصميم گيری های هوشمندانه و حل مسايل زندگيشان ياری می دهد
امروزه آموختن علوم تجربی همچون سوادآموزی و حساب کردن امری اساسی و ضروری است که با زندگی روزمره ی ما درارتباط است
و با پيشرفت فناوری اهميت آن بيشتر شده است.
به عبارت ديگر آموزش علوم بيشتر به آموزش راه يادگيری می پردازد
که آگاهی از آن برای هر کودکی لازم است، چرا که در دنيايی زندگی می کند که سريعاً در حال تغيير است
هر فردی بايد قادر باشد خود را دايم با آن تغييرات هماهنگ سازد.
نکته ی مهم ديگر که بر اهميت آموزش علوم تأکيد دارد .
اين که چه ما علوم را به کودکان آموزش دهيم، چه ندهيم،
آنان، خود، از اولين سال های کودکيشان، عقايد و نظرياتی درباره ی دنيای اطراف خود کسب می کنند.
اگر اين عقايد براساس مشاهدات اتفاقی و حوادث تحقيق نشده و قبول شنيده ها باشد
احتمالاً غيرعلمی و گذراست و از اين گونه تصورات در اطراف کودکان زياد است
و به هر حال کودکان آنها را کسب می کنند.
در برنامه درسی جديد اهداف آموزش علوم دانش آموزان باید قادر باشند
آموخته های خود را به صورت معنادار به کارگيرند و آن را به موقعيت جديد انتقال دهند.

يادگيری زمينه محور علوم اول ابتدایی

زمانی که قرار است مفهومی را به دانش آموزان آموزش دهيم اگردانش آموزان بتوانند
برای آن چه آموزش داده می شود ، دليلو معنايی در محيط اطراف بيابند يادگيری بسيار راحت تر صورت می گيرد.
البته اين امر خاص دانش آموزان نيست بلکه يادگيرندگان بزرگسال نيز زمانی بهتر ياد می گيرند
که برای آن چه می آموزند دليلی در ارتباط با زندگی و محيط روزمره بيابند.

کاربرگ تصویری علوم اول

جزوه کاربرگ تصویری علوم اول ابتدایی

مشاهده

ويژگی رويکرد زمينه محور

دررويکرد زمينه محور يا تماتيک  (Thematic) آموزش مفاهيم علمی درزمينه زندگی روزمره فراگيران اصل قرار می گيرد
و با همين راهبرد است که يادگيری جذاب ترمی شود.
اين رويکرد ازاين بابت تماتيک ناميده می شود که تم هايا موضوع های مربوط به زندگی را اصل قرار می دهد
و مفاهيم علمی را در ارتباط با اين موضوع ها طرح می کند.
در اين فرايند فراگيران با موضوع احساس نزديکی و آشنايی می کنند و انگيزه بيشتری برای يادگيری پيدا می کنند.
چون موضوع ها و زمينه های يادگيری از بطن زندگی درگير می شوند
و در اين ارتباط (Theme) روزمره ی آنان اخذ شده است.
دانش آموزان در فرايند ياد گيری در عمل با موضوع موضوعات علمی را به کار می گيرند.
اين شيوه به کارگيری و ارائه ی علوم و موضوعات و مفاهيم علمی در موقعيت و مکان های آشنا و مناسب کودک، يادگيری را برای وی معنادار و ملموس می کند.
ويژگی عمده ی رويکرد زمينه محور اين است که می تواند بسياری ازحوزه های برنامه درسی را به هم پيوند زند و آنها را يکپارچه کند.
در اين رويکرد موضوعات آموختنی پراکنده نيستند و از يک انسجام درونی برخوردارند
بديهی است زمانی که فراگير بين آموخته ها و نياز های روزمره ارتباط تنگاتنگی می بيند
انگيزه يادگيری او بيشتر شده و نيز ميزان مشارکت وی در فرايند يادگيری زيادتر و دامنه آموخته های وی افزايش می يابد

مزايای آموزش زمينه محور

١ با زندگی فراگيران ارتباط تنگاتنگی دارد.
٢ انسجام درونی دارد: يکپارچه ومرتبط باهدف های آموزشی است.
در اين رويکرد اهداف نگرشی، مهارتی و دانشی (علم و عمل و اخلاق) درمحيطی اجتماعی و خلاق ودريک زمينه آموزشی مشترک يکپارچه می شوند.
٣ قابليت عميق شدن دارد: به جای گستردن يک موضوع، در يک زمينه آموزشی به عمق آن می پردازد
تا در عمل يادگيری معنادار، مؤثر و مفيد تحقق پذيرد.
٤ نقاط اتصال خوبی به موضوع های مختلف دارد: اين نقاط اتصال از يک سو پوشش به حوزه ی محتوايی آموزش رادر برمی گيرند
و از سوی ديگر به انتظارات برنامه درسی ملی و ديگر اسناد بالادستی و انتظارات سازمان ها و نهادهای گوناگون توجه می کند
درعين حال لازم است به ظرفيت متقابل حوزه های يادگيری مثل زبان، مطالعات اجتماعی، خلاقيت و هنر، دين و اخلاق عنايت داشته باشد.

فعاليت های آموزش زمينه محور

با توجه به ويژگی آموزش زمينه محورهر فعاليتی که پيشنهاد می کنيد بايد دارای ويژگی های زير باشد:
١ در ارتباط با زندگی روزمره دانش آموز باشد (رويکرد مسأله محورباشد: مثال:مشکل کم آبی/محيط زيستی/انرژی/…).
٢ قابل تجربه و آزمايش باشد، به کودک کمک کند تا با بروز خلاقيت های خود کشف کند،اختراع کند و به ايده ای نو بيانديشد.
اين فعاليت ها قلب يادگيری مفهومی هستند
(رويکرد پژوهش محور: معرفی فعاليت های پژوهشی در ارتباط با مسأله طرح شده، مثال: مسأله آلودگی محيط زيست/کم آبی/صرفه جويی در انرژی/…).
٣ کاربرد داشته باشد، مفاهيم و اطلاعاتی که نهادينه شوند دانش آموز را به تصور يک آينده مجازی می کشانند
(ارتباط بين تئوری و عمل: تصور مشاغلی در ارتباط با مسأله (مثال: مشکل کم آبی)/ حل مسأله (مثال: ارايه راه حل هايی برای حل مشکل کم آبی از طريق برخورد مناسب با مسأله)
٤ تا حد امکان دانش آموز را به کار گروهی تشويق کند. يادگيری مشارکتی و تعاملی مقدمه ی يادگيری مفهومی پايدار است
(يادگيری مشارکتی: انجام پژوهش ها و يا جمع آوری اطلاعات به صورت گروهی و تعامل در مورد يافته ها و تجزيه و تحليل آنها).
٥ از نتايج آموخته ها در زندگی استفاده کند. به عبارت ديگر موقعيت های جديدی فراهم کند که دانش آموز بتواند آموخته ها را در آن موقعيت ها نيز به کار گيرد
(پژوهش علم در عمل مثال: انجام فعاليت هايی در عمل در مدرسه يا خانه برای حفاظت از آب / جلوگيری از آلودگی آب/ صرفه جويی در مصرف آب/…)

ارزشيابی پيشرفت تحصيلی دانش آموزان در درس علوم اول ابتدایی

ارزشيابی مستمر

ارزشيابی مستمر در فرايند آموزش نقش مهمی ايفا می کند.
در هر مرحله آموزش، معلم بايد ازجايی شروع کند که دانش آموز در آن جا ايستاده است.
اگر گامی که برمی دارد کوتاه باشد برای دانش آموز خسته کننده است
و اگر اين گام بلند باشد برداشتن آن گام از توان دانش آموز خارج است.
در فرايند ارزشيابی مستمر دانش آموزان با يک ديگر مقايسه نمی شوند، دانش آموز نمره يا رتبه نمی گيرد
معلم با قبول تفاوت های فردی دانش آموزان و اين که هر کدام به کمک های متفاوتی نياز دارند آنان را ارزيابیمی کند.
نمودار زير چرخه ارزشيابی مستمر يا ارزشيابی پويا و سازنده را نشان داده است.
پيشنهاد می شود برای هر کلاس معلم يک دفتر حدوداً ۴۰ برگی را خاص ثبت اطلاعات قرار دهد.
در اين دفتر به هر دانش آموز يک صفحه اختصاص دهد
و هر زمان که بخواهد اطلاعاتی را که لازم می بيند در مورد آن دانش آموز ثبت کند.
اين نحوه يادداشت برداری هم در طراحی مرحله بعدی تدريس و هم در جلساتی که ممکن است
با والدين داشته باشيد به وی کمک می کند تا از اطلاعات مستند استفاده کند.
بايد توجه داشت که در سنجش مستمر ثبت اطلاعات فقط زمانی مفيد خواهد بود
که از آن اطلاعات به عنوان منبع و مأخذطراحی مرحله ی بعدی تدريس يعنی بلافاصله استفاده شود.
در چنين فرايندی دانش آموزان هم نقش دارند چون آنان خود در مرکز يادگيری قرار دارند
و نقش اصلی را در پرورش و يا اصلاح يک آموخته ايفا می کنند.

ارزشيابی پايانی علوم اول ابتدایی

ارزشيابی پايانی معمولاً در پايان هر دوره ی آموزشی انجام می شود
معلم بر اساس آن ميزان پيشرفت دانش آموزان را پس از طی آن دوره ارزيابی می کند.
آن چه اين سنجش را به طورخاص از سنجش مستمر جدا می کند نحوه ی استفاده از نتايج آن است.
نتايج اين ارزشيابی معمولاً در طراحی مرحله بعدی تدريس نقش ندارد
بلکه معمولاً برای قضاوت درمورد معينی مثل ارتقا دانش آموز به پايه بالاتر استفاده می شود.

اهميت بازخورد در ارزشيابی

در روش سنتی بازخورد معلم معمولاً در قالب نمره و رتبه است.
به عبارتی دانش آموز هيچ اطلاعاتی از کيفيت کارش نمی گيرد
و نيز توصيه ای برای پيشرفت و بهبود کار هم دريافت نمی کند.
به جرأت می توان گفت يکی از مهم ترين وجوه يک ارزشيابی معتبر در فرايند آموزش بازخوردی است که به معلم و به دانش آموز می دهد.
اين بازخورد می تواند سازنده باشد
اگر اطلاعاتی که به معلم و دانش آموز می دهد با توجه به هدف های آموزش و نيز توانايی های دانش آموز باشد.

ارسال یک دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.