مرجع تخصصی آموزش ابتدایی|اول|دوم|سوم|چهارم|پنجم|ششم|دبستان

آموزش اسم جمع از مهارت های نوشتاری فارسی سوم

0
۱اسم
کلمه ای است که برای نامیدن شخص یا حیوان یا چیزی به کار می رود. مانند : اسب ، درخت  ، مادر
اسم می تواند مفرد باشد و یا جمع .
اسم مفرد : اگر اسم بر یک فرد یا یک چیزی دلالت کند ، آن را مفرد می گوییم. مانند : گل ، خانه، دختر

عــناوینی که در ایــن آموزش مــی خــوانید :

اسم جمع :

اگر اسم بر بیش از یکی دلالت کند ، آن را اسم جمع می گوییم . مانند گل ها، خانه ها، دختران
نکته  : اسم مفرد در زبا ن فارسی علامت خاصی ندارد. علامت جمع در زبان فارسی ” ها ” و “ان ” است که به اسم مفرد اضافه می شود . مانند  کتاب + ها             کتاب ها      ، پسر + ان                  پسران
 ( برای جمع بستن تمام کلمه ها می توان از ” ها ” استفاده کرد . اما از ” ان ” تنها برای اسم جانداران و بعضی کلمه ها می توان استفاده کرد .)
*اگر در آخر اسمی (ه) بیاید هنگام جمع  بستن با ” ان ” حرف (ه) را برداشته و به جای آن حرف میانجی (گ) را می گذاریم. مانند “:
چرنده + ان               چرندگان                 رفته + ان                 رفتگان           برنده + ان                                                       برندگان
واژه + ان                واژگان                   فرشته + ان                فرشتگان
پرنده + ان               پرندگان                   فرزانه + ان                   فرزانگان
 *اگر در آخر کلمه ای ( الف ) یا ( واو ) بیاید ، هنگام جمع بستن با “ان”  بین کلمه و “ان”  جمع ، حرف ( ی) اضافه می شود . مانند
دانا + ان                 دانایان                        جنگجو + ان                      جنگجویان
آشنا + ان                 آشنایان                    هنر جو + ان              هنر جویان
 *البته کلمه هایی وجود دارد که به آن ها ( ی ) اضافه نمی شود. مانند بانو+ ان         بانوان   بازو + ان         بازوان
نکته : در اسم مکان ها ” ان ” نشانه ی جمع نیست.  مانند تهران ، کرمان ، سیرجان
نکته : اگر “ان ” را از آخر کلمه برداریم باید مفرد آن باقی بماند . در غیر این صورت ، ” ان ” نشانه ی  نیست . مانند بستان ( بستان ، اسم مفرد است و نمی توان “ان ” را از آن جدا کرد.)

کتاب جامع سوم سری EQ

درس‌نامه کامل + سوالات فراوان + پاسخ‌های روان
  • &#۱۰۰۰۴;مورد تایید آموزش و پرورش
مشاهده

جمع ان

همیشه “ان ” آخر کلمه نشانه ی جمع  نیست و گاهی بر مفهوم زمان و گاهی بر مفهوم مکان دلالت می کند. مانند
بهاران ( هنگام بهار )             سحر گاهان ( هنگام سحر )                  بامدادان ( هنگام بامداد )
گیلان ( محل سکونت مردم گیل )
*وقتی آخر کلمه  (ه) بیاید و صدای (ا ) ندهد بهتر است در موقع جمع بستن با “ها ”  ، ها به آن بچسبد. مانند
چاه + ها             چاهها                    کاه + ها                کاهها              گروه + ها             گروهها
شاه + ها                 شاهها             راه + ها                 راهها               ماه + ها               ماهها
سیاه + ها                    سیاهها        کلاه + ها               کلاهها
*وقتی آخر کلمه (ه ) بیاید و (ه) صدای (ا) بدهد ، بهتر است در موقع جمع بستن با “ها” ، ها به کلمه نچسبد. مانند
موزه + ها                  موزه ها                  کوزه + ها                   کوزه ها           خانه + ها            خانه ها
کوچه + ها                 کوچه ها                 لانه + ها                 لانه ها              شانه + ها             شانه ها

۲نکته : برای جمع بستن بعضی از کلمه هایی که از زبان عربی وارد فارسی شده اند از ” ات ” استفاده می کنیم . مانند
خطر + ات                 خطرات                                تعطیل + ات                تعطیلات
حشره + ات                حشرات                           قطره + ات                قطرات

کلمات فارسی

*جمع بستن کلمه هایی که در اصل فارسی هستند با ” ات” کاملا نادرست است. مانند
گزارش + ات                گزارشات  ( نادرست است .)       گزارش + ها                گزارش ها  ( درست است .)
دستور + ات                دستورات  ( نادرست است. )        دستور + ها                    دستور ها    ( درست است .)
آزمایش + ات            آزمایشات   ( نادرست است. )       آزمایش + ها                    آزمایش ها ( درست است .)
سفارش + ات              سفارشات ( نادرست است. )       سفارش + ها                    سفارش ها  ( درست است .)
فرمایش + ات              فرمایشات ( نادرست است. )       فرمایش + ها                  فرمایش ها   ( درست است .)
گرایش + ات                 گرایشات ( نادرست است. )       گرایش + ها گرایش ها   ( درست است.)
پیشنهاد + ات                 پیشنهادات ( نادرست است. )     پیشنهاد +  ها                 پیشنهاد ها   ( درست است.)
 
* اسم جمع : اسمی است که در ظاهر مفرد است امّا مفهوم جمع دارد. مانند : طایفه ، گردان ، عدّه ،تیپ ، جوخه ، خلق ، خانواده ، مردم ، امّت ، لشکر ، گروه ، رمه ، گلّه ، سپاه ، رعیّت ، قافله ، کاروان ، ایل ، دسته
نکته : اسم جمع را در فارسی و عربی می توان جمع بست. مانند :
لشکر                  لشکر ها                                     سپاه                       سپاهیان
رعیّت                 رعایا                                       قبیله                          قبایل
 نکته : بعضی از کلمه ها در زمان جمع بستن هیچ علامت مشخصی ندارند ، فقط در شکل مفرد آن ها تغییراتی ایجاد می شود . البته این نوع جمع بستن مخصوص زبان عربی است و هیچ ربطی به زبان فارسی ندارد .( جمع مکسّر)

جمع مکسّر

در این جا به تعدادی جمع مکسّر که در زبان فارسی رایج هستند ، می پردازیم.
                                                                                                 

مفردجمعمفردجمعمفردجمع
ادبآداببیتابیاتحکماحکام
اثرآثارتاجرتجّارحاکمحکّام
ادیبادباتصویرتصاویرحاشیهحواشی
اسیراسراجداجدادحسحواس
اسماسامیجانبجوانبحقحقوق
اسطورهاساطیرجزیرهجزایرحرفحروف
امیرامراجبلجبالطرفاطراف
امراوامرجریمهجرایمعمقاعماق
امامائمهحادثهحوادثعالمعلما
اصلاصولحشماحشامعلمعلوم
افقآفاقحکیمحکماعلامتعلائم

 

ارسال یک دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.