انتظارات یادگیری درس ۱۵ مطالعات چهارم ابتدایی کوه ها و دشت ها
انتظار می رود دانش آموزان بتوانند:
١ انواع ناهمواری ها دشت، کوه، جلگه و… را روی نقشه یا نقشه برجسته نما یا مدل ناهمواری ها تشخیص و نشان دهند.
٢ با راهنمایی معلم، ناهمواریهای محل زندگی خود کوه، رود، جلگه و… را شناسایی کنند.
٣ سرزمین های پست و مرتفع را از نظر زندگی و سکونت با هم مقایسه کنند.
٤ محل رشته کوه های البرز و زاگرس، دشت های کویر و لوت و برخی قله های مهم ایران را روی نقشه معین کنند.
جزوه پاسخ فعالیت های کتاب اجتماعی چهارم ابتدایی
مشاهدهمواد و وسایل مورد نیاز:
تصاویری از کوه، دشت و جلگه؛ کتاب درسی؛ کاربرگهٔ شمارهٔ ۱۰ ؛ نقشهٔ برجستهٔ ناهمواری های ایران در قطع دیواری، یک مدل مقوایی یا گچی از ناهمواری ها.
آموزش درس ۱۵ مطالعات چهارم ابتدایی کوه ها و دشت ها
آماده کنید
با توجه به اینکه جغرافیا علم مشاهده است و تجربیات ملموس و دست اول مهم ترین و بهترین عنصر یادگیری کودکان دورهٔ ابتدایی است،
بهتر است دانش آموزان را برای یک اردوی تفریحی نیم روزه، به یک منطقهٔ طبیعی ببرید و کوه و دشت، سرزمین های مرتفع و کم ارتفاع و شیب دامنه ها رابه آنها نشان دهید.
اگر منطقه دارای رود، زمین های کشاورزی و مرتع است، توجه دانش آموزان را به آنها جلب کنید
توضیح دهید که کدام بخش از ناهمواری ها برای چه نوع فعالیت انسانی و اقتصادی مناسب ترند.
قبل از بازدید، پرسش هایی را طرح کنید تا دانش آموزان در حین بازدید، به پدیده های طبیعی،بیشتر دقت کنند.
برای مثال چه نوع پوشش گیاهی در ناهمواری هایی که بازدید می کنید وجود دارد؟
روی قلّه ها چه چیزی مشاهده کردید و …
از نواحی مورد بازدید، عکس بگیرید و مجدداً تصویر ناهمواری هایی را که دانش آموزان مشاهده کرده اند در کلاس نمایش دهید.
آموزش دهید
با استفاده از تصاویر کتاب یا تصاویری که تهیه کرده و در کلاس نمایش می دهید،
مفهوم و تعریفکوه، کوهپایه، رشته کوه و دشت را در ذهن آنها، جا بیندازید.
بهتر است به کمک بچه ها با یک جعبهٔ مقوایی و مقداری کاغذ یا با گچ مدلی بسازید و آن را رنگ آمیزی کنید.
کو ه ها و کوه پایه ها را به رنگ قهو های، رود و دریا را آبی و دشت و جلگه را سبز کنید.
با استفاده از این مدل، می توانید علاوه بر آموزش مفاهیم فوق، مفهوم جلگه را بهتر آموزش دهید.
دانش آموزان قبلاً در درس علوم با شن و ماس های که توسط رودها حمل می شود (آبرفت ها) آشناشدند.
روی مدل، با رسم خطوطی، مسیر رودها از نوک کوه تا جایی که به آن می ریزند یعنی دریا رانشان دهید
و سپس توضیح دهید که به مرور زمان با انباشته شدن آبرفت ها در اثر کم شدن سرعت رود در نواحی پست کنار دریا، جلگه تشکیل می شود.
همچنین برای تفهیم بهتر آبرفت و جلگه، می توانید تصویر صفحهٔ ۶۸ را بکشید.
اجازه دهید دانش آموزان به طور گروهی فعالیت شماره ۲ صفحهٔ ۶۹ را انجام دهند.
نظارت کنید آیا بچه ها می توانند روی مدل نقاشی، این ناهمواری ها را تشخیص دهند یا خیر؟
پاسخ فعالیت صفحه ۶۹
١ بستگی به شرایط زندگی دانش آموزان دارد.
٢ سرزمین های پست مناسب ترند زیرا:
حمل ونقل مصالح ساختمانی راحت تر انجام می گیرد ولی در نواحی مرتفع دشوار است.
خاک نواحی دشت و جلگ های حاصلخیزتر و برای کشاورزی مناسب تر است.
راه سازی در مناطق شیب دار سخت است و ایمنی ندارد.
آب در زمین های شی بدار به خوبی فرو نمی رود و جاری می شود و کشاورزی را با مشکل روبه رو می کند.
استفاده از ماشین آلات کشاورزی شخم زدن و برداشت در ارتفاعات دشوار است و … .
وقتی دان شآموزان با انواع ناهمواری ها به خوبی آشنا شدند،
اکنون ناهمواری های ایران را روی نقشه، دو رشته کوه زاگرس و البرز و دشت های مسطح و وسیع لوت و کویر را به دانش آموزان نشان دهید.
بچه ها را به نوبت پای تابلو بیاورید و از آنها بخواهید با لمس کردن نقشه، ناهمواری های البرز و زاگرس و محل قلّه های مهم را به شما نشان بدهند.
به پایان ببرید
روی ماکت یا مدل و نقشه، مفاهیم دشت، کوه، جلگه و رشته کوه را مرور کنید.
بهتر است به تصاویر کتاب اکتفا نکنید و چنانچه عکس هایی از دماوند، علم کوه، دنا، زردکوه
و فعالیت هایی که در کو هها (اسکی، کوهنوردی، صخره نوردی و…) و یا دشت ها (کشاورزی) انجام می شود، در اختیار دارید، در کلاس نمایش دهید.
فعالیت های ۱ و ۲ را روی نقشهٔ صفحهٔ ۷۰ کتاب انجام دهید.
سپس به عنوان تکلیف پایانی از دانش آموزان بخواهید کاربرگهٔ شمارهٔ ۱۰ را در کلاس کامل کنند.
سپس کاربرگه ها را وارسی کنید و اشتباهات احتمالی دانش آموزان را توضیح کنید.
