درس دوم ماده تغییر می کند در يك نگاه:
در اين فصل دانش آموزان با كمك معلمان تغييرهاي شيميايي را بررسي مي كنند.
البته در اين بررسي انواع تغييرهاي شيميايي مورد توجه نيست
بلكه راه هاي استفاده از انرژي مواد مورد توجه است.
از همين روي سوختن به عنوان قديمي ترين و معرو فترين روش بهره برداري از انرژي مواد مطرح مي شود و در عين حال تغيير شيميايي سوختن از زواياي گوناگون مورد بررسي قرار مي گيرد.
در ادامه توليد انرژي الكتريكي از انرژي ذخيره شده در مواد و هم چنين انجام كار با استفاده از يك تغيير شيميايي مورد توجه قرار گرفته است.
ما در زندگی روزانه نیازهایی داریم و برای برطرف کردن این نیازها موادّ اطراف خود را تغییر می دهیم.
تکّه کردن نان، تا کردن لباس، حل کردن شکر در چای، خرد کردن میوه، روشن کردن کبریت، پختن غذا، تهیه ی ماست، بافتن دستکش،کلاه و شال گردن و دوختن لباس، بعضی از این تغییرها هستند.
شما نیز با توجّه به مثال های بالا، در گروه خود چند نمونه از تغییرهایی را که در اطرافتان می بینید، بیان کنید.
آموزش درس دوم علوم پنجم ابتدایی ماده تغییر می کند
صفحه ۷ علوم پنجم ابتدایی
این صفحه تصویر ورودی درس را نشان می دهد.
این تصویر در یک نگاه تغییر شیمیایی و فیزیکی را در نمونه ای از اتفاقات زندگی نشان می دهد.
از دانش آموزان بخواهید این تصویر را مشاهده و در گروه خود درباره موارد زیر گفت وگو کنند و نظر خود را بیان کنند:
تغییر شکل مواد
تغییر رنگ مواد
تغییر مزه مواد
تغییر بوی مواد
در هر مرحله ماده چه تغییری کرده است؟
نظر گروه ها را بشنوید اما پاسخ درست را بیان نکنید،
بلکه توضیح بدهید که در این درس بررسی خواهیم کرد که در زندگی مواد چه تغییرهایی می کنند.
همچنین توضیح دهید که جواب های خود را در دفتر خود بنویسند و یه علامت سؤال در کنار آن قرار دهند.
سپس درس را تا آخر بررسی کنند زیرا در پایان درس جواب این پرسش ها را خودشان می توانند پیدا کنند. دوباره برگردند و جواب هایشان را اصلاح کنند.
صفحه ۸ علوم پنجم ابتدایی
از دانش آموزان بخواهید پس از روخوانی این صفحه به پرسش آخر صفحه به زبان خودشان و با کلمات خودشان پاسخ دهند.
همچنین از تغییراتی که در طول یک روز در زندگی روی مواد می آورند، فهرستی تهیه و درباره آنها گفت وگو کنند
و با زبان خودشان توضیح بدهند که در هر مورد چه تغییری روی مواد ایجاد می کنند.
صفحه ۹ علوم پنجم ابتدایی
خودتان از پیش، یک بادبادک زیبا ، خوشرنگ و بزرگ درست کنید و با آن وارد کلاس شوید و درباره آن کمی صحبت کنید.
سپس از گروه ها بخواهید که بادبادک بسازند.ممکن است از گروه ها خواسته باشید قبلاً در خانه ساخته و با خودشان به کلاس بیاورند
برای ارزشیابی هم می توانید یک کلاه، دستکش، شال یا وسیله ای که خودتان ساخته اید را به همراه مواد اولیه آنها به کلاس ببرید
و از دانش آموزان بخواهید تغییرات انجام شده را توضیح دهند. پس از انجام کاوشگری از بچه ها بخواهید تغییر فیزیکی را در یک سطر توضیح دهند.
صفحه ۱۰ علوم پنجم ابتدایی
پس از گفت وگو درخصوص تغییر فیزیکی، به فکر کنید پاسخ دهید و فعالیت طراحی شده را مطابق مراحل کتاب انجام دهید و بخواهید جدول بالا را برای این فعالیت پر کنند.
صفحه ۱۱ علوم پنجم ابتدایی
پیشنهاد می شود فعالیت صفحه ۱۱ را به عنوان ارزشیابی در نظر بگیرید و برای فعالیت گروه ها سیاهه ارزشیابی را کامل و امتیاز بدهید.
برای ارزشیابی می توانید سیب زمینی خام و پخته، خلال شده و نگینی و… ،نان پخته و خمیر یا تصویر آنها را به کلاس بیاورید و از گروه ها بخواهید که نوع تغییر ایجاد شده را تشخیص دهند.
صفحه ۱۲ علوم پنجم ابتدایی
پاسخ فکر کنید
چوب کبریت در اثر سوختن، دچار تغییر شیمیایی می شود زیرا به ماده جدیدی تبدیل می شود و رنگ و بوی آن تغییر می کند.
پاسخ فعالیت
تغییر فیزیکی :بریدن پارچه، شکستن لیوان، تراشیدن مداد، آرد کردن گندم
تغییر شیمیایی: پختن تخم مرغ، تبدیل انگور به سرکه، درست کردن مربا، پوسیدن پارچه، زنگ زدن وسایل آهنی
صفحه ۱۳ علوم پنجم ابتدایی
برای انجام این فعالیت بهتر است از یک هفته پیش اقدام کنید.
از دانش آموزان بخواهید فعالیت را در منزل انجام دهند و بطری را بدون بازکردن در آن به کلاس بیاورند.
سپس گروه ها کار خود را توضیح دهند و در بطری را باز کنند و مشاهدات خود را بیان کنند.
تبدیل ماست به دوغ ترش شده یک تغییر شیمیایی است.
درباره «گفت وگو »بهتر است تصویرها یا فیلم هایی درباره تغییرات شیمیایی چند ماده به کلاس بیاورید
و به دانش آموزان نشان داده و از آنها بخواهید درباره سرعت تغییرات گفت وگو کنند.
سپس تغییرات را در دو گروه تند و کند دسته بندی کنند. ممکن است آنها در این تغییرات به تغییرات خیلی کند یا خیلی تند هم اشاره کنند.
صفحه ۱۴،۱۵ و ۱۶ علوم پنجم ابتدایی
گفت وگو: تغییر رنگ برگ درختان و تغییر مواد در اثر تغییر فصل و رسیدن میوه ها جز تغییرهایی استکه انسان در آنها دخالت ندارد.
اما تغییراتی مانند کنده کاری روی سنگ ها، کندن زمین و صاف کردن آن با دخالت انسان انجام می شود.
دانستنی های درس دوم علوم پنجم ابتدایی ماده تغییر می کند
بادکنک بسازید
آیا در ساختن بادبادک جنس موادّی را هم که به کار بردید، تغییر کرد؟
موادّ اطراف ما تغییر می کنند. در تغییرهایی مانند تا کردن لباس، بافتن شال گردن، تکّه کردن نان، حل شدن قند در چای، دوختن لباس، بریدن کاغذ و خرد کردن چوب، شکل و اندازه ی مادّه تغییر می کند ولی جنس مادّه تغییری نمی کند؛ یعنی مادّه ی جدیدی به وجود نمی آید. این نوع تغییر ها تغییر فیزیکی هستند.
تغییر شیمیایی
در برخی از تغییرها مانند سوختن حبّه ی قند، مادّه ی اوّلیه به مادّه ی جدیدی تبدیل می شود. پختن نان و غذا، فاسد شدن میوه، و ترش شدن شیر تغییرهایی هستند که در نتیجه ی آنها موادّ جدیدی به وجود می آیند. این تغییرها را تغییر شیمیایی می گویند. در بیشتر این تغییرها یک مادّه به مادّه ی دیگری تبدیل می شود و رنگ، بو و مزه ی آن تغییر می کند
نشانه هاي تغيير شيميايي درس دوم علوم پنجم ابتدایی
تشكيل رسوب
تشكيل سفيدك روي لباس ها پس از شتشو با صابون نيز نشان از يك تغيير شيميايي است.
تغيير رنگ
شكر در اثر گرما تجزيه مي شود و رنگ آن تغيير مي كند.
يد با نشاسته دچار يك تغيير شيميايي مي شود و رنگ آن تغيير مي كند.
آزاد شدن نور، گرما و صدا
سوختن متان
تغيير شيميايي سديم با آب
بوي كباب نشان دهنده يك تغيير شيميايي است.
خروج گاز
آمونيوم دي كرومات در اثر گرما تجزيه مي شود
و ضمن آزاد كردن نور و گرما، گاز توليد مي كند.
توجه داشته باشيد خروج گاز همواره نشان دهنده يك تغيير شيميايي نيست،
براي مثال وقتي به آب گرما بدهيم، تغيير حالت مي دهد و به بخار آب تبديل مي شود.
نمونه سوال درس دوم علوم پنجم ابتدایی ماده تغییر می کند
