پرسش های پیگیر یکی از ابزارهای ارزشیابی توصیفی
پرسش های پیگیر اساسا شکل گیری نوعی چرخه بازخورد بین معلم و دانش آموز است .
به سخن دیگر ، گفت و گو یا پرسش های پی گیر روشی برای ایجاد حلقه بازخورد مستمر و پویاست
که موجب می شود شناخت معلم نسبت به میزان و نحوه ی درک و فهم دانش آموز از مفاهیم و موضوعان دریافتی توسعه یابد.
معلم در این میان به صورت غیرمستقیم ارزشیابی می کند .
هر پرسش معلم ، که از پی پاسخ دانش آموز مطرح می شود دانش آموزان را به سمت درک وسیع تر موضوع و مفهوم سوق می دهد
و با این ابزار می توان پیشرفت دانش آموز را ارزشیابی نمود.
پرسش های پیگیر با مفهوم پرسش های مستمر کاملا یکسان نیست .
پرسش های مستمر پرسش هایی است که هر جلسه با هدف آگاهی از میزان درک دانش آموزان، از محتوای دروس تدریس شده مطرح می شود .
اما درپرسش های پیگیر هر پرسش و هر پاسخ می تواند بازخوردی برای طرف مقابل ( معلم یا دانش آموز ) باشد.و به توسعه و تعمیق یادگیری منجر می شود .
این پرسش ها از مهارت های اساسی و ضروری معلمان است .
و ذهن دانش آموزان را عمیقا درگیر موضوع می کند .
پرسش های پیگیر ، فرصت گران بهایی است که دانش آموز اندیشه و فهم خود را ، از طریق دریافت بازخوردهای معلم از موضوع مورد بحث ، گسترش دهد.
چگونگی به کار گیری ابزار پرسش های پیگیر
برای کاربرد بهتر ابزار پرسش های پیگیر این نکته ها باید مورد توجه واقع شود :
1 وقتی از دانش آموزی پرسش می پرسید ، زمان پاسخگویی افزایش داده شود تا دانش آموزان فرصت فکر کردن پیدا کنند .
افزایش مدت زمان پاسخ گویی به دانش آموزان این امکان را می دهد تا با پرسش ها درگیر شوند .
یکی از مشکلاتی که در به کارگیری این ابزار وجود دارد این است که معلمان هنگام پرسیدن ،
به دانش آموزان کم تر فرصت می دهند تا درباره ی پرسش فکر کنند
و این باعث می شود که ذهن آن ها به خوبی با موضوع درگیر نشود.
2 باید از همه ی دانش آموزان انتظار پاسخ گویی داشت .
به عبارت دیگر ، اجازه نباید داد تنها افراد خاصی که مثلا حضور ذهن بهتری دارند ، پاسخ گوی پرسش ها باشند.
3 پاسخ های درست یا نادرست دانش آموزان ، هردو می تواند در شناخت میزان درک و فهم دانش آموزان کمک کند ؛
زیرا هدف ، اصلاح بدفهمی ها و توسعه ی فهم آنان است ، نه این که در لحظه ی اول پاسخ درست دریافت گردد.
4 در شرایطی که دانش آموزان در حال فعالیت های یادگیری هستند ،
پرسش و پاسخ می تواند به صورت گفت و گوی دوطرفه معلم با دانش آموز صورت گیرد.
5 بیش ترین تلاش معلم مصروف پرسش هایی شود که موجب کاویدن و مطالعه ی مسائل مهم شود ، تا میزان فهم و قدرت تفکر دانش آموزان تقویت گردد.
به سخن دیگر ، طرح پرسش هایی که در سطح حافظه باشد ، چنین تاثیری به همراه ندارد
روش پرسش های پی گیر را می توان در شرایط و موقعیت های متفاوتی مورد استفاده قرار داد
انواع پرسش های پیگیر
ساختار و نوع پرسش ها در این روش متنوع اند . هر کدام کارکرد ویژه ای دارند . برخی از این پرسش ها به شرح زیرند:
پرسش های روشنگر
این پرسش ها زمانی مطرح می شوند که معلم قصد دارد بحث را گسترش دهد و میزان فهم و درک دانش آموزان را در ابعاد دیگر موضوع بررسی کند ،
مانند:
– آیا می توانید درباره ی تغییر فصل ها توضیح بیشتری بدهید؟
– آلودگی هوا چه عوارض دیگری می تواند داشته باشد ؟
– آیا استفاده ار لبنیات فواید دیگری می تواند داشته باشد ؟
پرسش های چرایی
این نوع پرسش ها زمانی مطرح می شوند که معلم قصد دارد از دانش آموز بخواهد
برای ادعاهای ( نظر و ایده ) خود دلیل بیاورد یا برای حمایت از دیدگاه خود شواهد ارائه دهد ،
مانند :
– چرا شما این گونه فکر می کنید ؟
– دلیل شما چیست ؟
– برای نظرتان دلیلی دارید ؟
پرسش های گزینشگر
این پرسش ها زمانی مطرح می شوند که معلم در نظر دارد از دانش آموز بخواهد بین چند راه ، روش یا نظر ، یکی یا بهترین را انتخاب کند ،
مانند :
– به نظر شما کدام روش برای رفع آلودگی هوا مناسب تر است؟
– کدام راهکار پیشنهادی مفیدتر است؟
– استفاده از کدام گروه غذایی برای جلوگیری از چاقی مناسب تر است؟
پرسش های هدایتگر
این پرسش ها زمانی مطرح می شوند که معلم بخواهد راه جدیدی را برای بحث پیش روی دانش آموز بگشاید
یا ایده و نظر خودش را در خصوص مسئله مطرح کند و بحث را به آن سو هدایت نماید ،
مانند :
– نظر شما درباره ی کاربرد این روش چیست ؟
پرسش های فرضیه ای
این نوع پرسش ها زمانی مطرح می شوند که معلم بخواهد دانش آموز را به فکر وادارد
تا نتایج واقعه ای را پیش بینی کند یا حدس بزند :
– اگر مخرج یک کسر دو برابر شود چه تغییری در کسر رخ خواهد داد؟
– اگر کرم های خاکی یک باغچه نابود شوند برای گیاهانی که در آن باغچه روئیده اند چه اتفاقی روی می دهد؟