اهداف درس ۵ علوم چهارم ابتدایی گرما و ماده
از دانش آموزان انتظار مي رود، در فرايند آموزش اين درس بتوانند با انجام فعاليت هاي مختلف مانندانجام آزمايش، گفت وگو، فكر كنيد :
- به اهميت دماسنج در تشخيص سردي و گرمي يك جسم پي ببرند.
- به اين نتيجه برسند كه گرما از جسم سرد به جسم گرم منتقل مي شود.
- پي ببرند كه رسانايي گرما در اجسام مختلف يكسان نيست.
آموزش درس ۵ علوم چهارم ابتدایی گرما و ماده
آمادگي از قبل:
از دانش آموزان بخواهيد با كمك اعضاي گروه خود، وسايل مربوط به فعاليتهاي اين درس را از قبل تهيه كنند و به كلاس بياورند.
جزوه کاربرگ های علوم چهارم ابتدایی درس به درس
مشاهدهصفحة ۳۳ درس ۵ علوم چهارم ابتدایی گرما و ماده:
تصوير عنواني، يكي از كاربردهاي انرژي گرمايي كه پختن غذا است را نشان ميدهد. درس را ميتوانيد با
چند پرسش مشابه پرسشهاي زير شروع كنيد:
۱ .در اين تصوير از گرما چه استفادهاي شده است؟
۲ .از گرما چه استفادههاي ديگري ميشود؟
۳ .چرا ظرف پختن غذا فلزي است؟
۴.چراوسيله اي كه غذا را به هم مي زند داراي دسته ي چوبي است؟
صفحة ۳۴ درس ۵ علوم چهارم ابتدایی گرما و ماده:
از دانش آموزان بخواهيد متن بالاي صفحه را بخوانند
و آن ها را در يك گفت و گوي عمومي دربارة ي تجربه آن ها درباره زماني كه تب داشته اند و اندازه گيري دماي بدن شركت دهيد.
از دانش آموزان بخواهيد فعاليت اين صفحه را به دقت انجام دهند.
آنها بايد به اين نتيجه برسند كه براي دانستن دماي دقيق يك جسم بايد از دماسنج استفاده كرد.
دانش آموزان با انجام اين فعاليت مشاهده مي كنند
ميزان گرمي آب درون ليوان محتوي آب نيمگرم، را با دو دستشان يكسان احساس نمي كنند
و به وسيله اي نياز است كه بتوانند دماي دقيق را اندازه بگيرند.
صفحة ۳۵ درس ۵ علوم چهارم ابتدایی گرما و ماده :
در اين صفحه دانش آموزان با دماسنج، دماي آب هر ليوان را اندازه گيري مي كنند و مهارت استفاده از دماسنج در آن ها تقويت مي شود.
صفحة ۳۶ درس ۵ علوم چهارم ابتدایی گرما و ماده:
در فعاليت اين صفحه دانش آموزان مشاهده مي كنند گرما از آب داغ كه دماي بيشتري دارد به مخلوط آب و يخ كه دماي كمتري دارد حركت مي كند.
از دانش آموزان بخواهيد در پايان آزمايش دماي آب داغ را اندازه بگيرند.
در واقع آب داغ گرما از دست مي دهد و دماي آن كم مي شود و مخلوط آب و يخ گرما مي گيرد و دماي آن افزايش مي يابد.
دانش آموزان با انجام فعاليت اين صفحه به اين نتيجه مي رسند كه اگر به جسمي گرما داده شود، دماي آن افزايش مي يابد.
از دانش آموزان بخواهيد نكات ايمني را در اندازه گيري دماي آب و استفاده از دماسنج رعايت كنند.
فعاليت پيشنهادي:
دانش آموزان مي توانند فعاليت اين صفحه را برعكس انجام دهند. داخل ليوان آب داغ ريخته و آن را درون ظرف بزرگ محتوي آب و يخ قرار دهند و آزمايش را تكرار كنند.
صفحة ۳۷ درس ۵ علوم چهارم ابتدایی گرما و ماده:
اجازه دهيد در فعاليت «گفت وگو» بالاي صفحة هر گروه دانش آموزي دربارة تصوير با هم گفت وگو كنند
و نتيجه را به كلاس ارائه دهند.
از دانش آموزان بپرسيد آيا همة مواد گرما را يكسان منتقل ميكنند؟
چرا دستة ي قابلمه ها،اغلب پلاستيكي است اما بدنه ي آن پلاستيكي نيست؟
پاسخ هاي هر گروه را روي تابلوي كلاس بنويسيد.
سپس از گروه ها بخواهيد براي پي بردن به درستي پاسخ گروه خود فعاليت پايين صفحه را انجام دهند.
نكات زير را در اين آزمايش ، مورد توجه قرار دهيد:
– بهتر است ريختن آب داغ درون پاكت شير را خودتان به عهده بگيريد.
– رعايت نكات ايمني را در انجام دادن اين فعاليت به دانش آموزان گوشزد كنيد.
– يكسان بودن مقدار شكلات و اندازة خط كش ها در اين آزمايش اهميت دارد.
مي توانيد از دانش آموزان بخواهيد كه هر گروه در مورد اينكه كدام شكلات زودتر ذوب مي شود پيش بيني عرض خطكش ها و فاصلة شكلات از انتهاي هر خط كش براي هر سه خط كش، يكسان باشد. خود را بنويسد و با انجام دادن فعاليت و نوشتن مشاهدات خود ب درستي پيش بيني خود را بررسي كنند.
صفحة ۳۸ درس ۵ علوم چهارم ابتدایی گرما و ماده :
از دانش آموزان بخواهيد متن بالاي صفحة ۳۸ را بخوانند و با نتيجه گيري كه از فعاليت صفحة ۳۷ داشتند مقايسه كنند.
دانش آموزان را با تعريف رساناي گرمايي و نارساناي گرمايي آشنا كنيد و از آنها بخواهيد در زندگي روزمره مثال هايي از آنها و كاربردشان بزنند.
از گروه ها بخواهيد «فكر كنيد» پايين صفحه را در گروه خود پاسخ و به كلاس ارائه دهند.
صفحة ۳۹ درس ۵ علوم چهارم ابتدایی گرما و ماده :
پرسش بالاي صفحه را در كلاس مطرح كنيد:
«چگونه ميتوانيم آب را براي مدتي سرد نگه داريم؟».
اجازه دهيد دانش آموزان راه حل هايي را كه براي سرد نگه داشتن يك بطري آب ارائه مي دهند در كلاس مطرح كنند.
احتمالاً آنها به پيچيدن پارچه به دور بطري اشاره خواهند كرد.
از دانش آموزان بخواهيد به طور گروهي فعاليت اين صفحه را انجام دهند
توجه كنيد:
– سه بطري محتوي آب سرد يكسان و دماي اولية آب سرد درون آنها يكسان باشد.
– هر سه بطري در كنار هم در يك محل قرار داشته باشند.
– به دانش آموزان در بريدن بطري ها كمك كنيد.
– در صورتي كه دانش آموزان مواد ديگري را براي عايق بندي پيشنهاد دادند اجازه بدهيد با مواد پيشنهادي هم فعاليت را انجام دهند.
صفحة ۴۰ درس ۵ علوم چهارم ابتدایی گرما و ماده:
فعاليت «فكر كنيد» بالاي اين صفحه را در كلاس مطرح كنيد و دانش آموزان پاسخهاي خود را در كلاسبيان كنند.
آنها را هدايت كنيد تا به اين نتيجه برسند براي حفظ دماي آب، چه سرد و چه گرم، بايد مانع از دست دادن گرماي آنها و گرفتن گرما از محيط اطراف شويم.
اين ها مواردي هستند كه در ساخت فلاسك ها مورد در نظر قرار مي گيرند.
از دانش آموزان بخواهيد فعاليت «جمع آوري اطلاعات» اين صفحه را به طور فردي انجام دهند.
اين كه در خانة خودشان چگونه از ورود و خروج گرما جلوگيري مي كنند
و در واقع چگونه مانع هدر رفتن گرما در زمستان و ورود آن در تابستان مي شوند را به كلاس ارائه بدهند.
به اين ترتيب دانش آموزان با راه هاي مختلف حفاظت از انرژي گرمايي آشنا مي شوند.
دربارة سهم هر دانش آموز در اين حفاظت در كلاس گفت وگو كنيد و آنها را علاقه مند به حفظ اين انرژي كنيد.
نمونه سوال درس ۵ علوم چهارم ابتدایی گرما و ماده
