نکات کلیدي درس علوم پایه دوم ابتدایی
فصل اول زنگ علوم
– یکی از راههایی که ما می توانیم درباره ي دنیاي اطرافمان اطلاعات جمع کنیم ، مشاهده کردن است .
– مشاهده یعنی ما از همه ي حس هاي خود درست استفاده کنیم . مثلا با دقت نگاه کنیم و گوش کنیم .
– خداوند به ما انسان ها پنج حس بخشیده که عبارتند از : بینایی ، شنوایی ، بویایی ، چشایی ، لامسه (بساوایی)
– براي اینکه چیزهایی که مشاهده می کنیم در خاطرمان بماند و فراموش نکنیم باید مشاهداتمان را یادداشت کنیم .
– یادداشت کردن باعث می شود ما آن چه را که مشاهده کرده ایم دقیق بیان کنیم .
– در هنگام مشاهده به این نکته دقت کنیم که بوییدن و چشیدن بعضی از چیزها براي ما ضرر دارد .
فصل دوم هواي سالم ، آب سالم
– براي اینکه آلودگی هوا کم شود : – کمتر از ماشین هاي شخصی براي رفت و آمد استفاده کنیم .
– براي رفت و آمد در شهرهاي بزرگاز اتومبیل هاي عمومی مثل اتوبوس و مترو استفاده کنیم .
– درخت بکاریم – کارخانه ها را از شهرها دور کنیم – دود کارخانه ها ، دود ماشین ها و گرد و غبار هوا را آلوده میکند
– نفس کشیدن در هواي آلوده نه تنها انسان را بلکه جانوران و گیاهان را هم بیمار می کند .
– همه ي جانداران براي زنده ماندن و رشد کردن به آب سالم نیاز دارند .- بعضی از انسان ها با ریختن زباله آب رودها و دریاها را آلوده میکنند .
– آب آلوده جانورانی را که در آب زندگی میکنند بیمار میکند و موجب مرگ آن ها می شود .
– موارد استفاده ي ما انسان ها از آب : – برطرف کردن تشنگی –پختن غذا – شست و شو – آبیاري زمین هاي کشاورزي – پرورش و صیدماهی
– موارد استفاده جانوران از آب : – شست و شو – نوشیدن – بعضی جانوران غذاي خود را از آب به دست می آورند – بعضی جانوران مانندماهی ها براي زنده ماندن به آب وابسته اند .
– براي اینکه آب ها قابل خوردن شوند باید آب را تصفیه کرد .
– در تصفیه خانه آلودگی هاي آب را جدا می کنند و عوامل بیماري زاي آن را از بین می برند .
– براي این که آب قابل آشامیدن شود زحمت زیادي کشیده شده است . پس باید آب را بیهوده باز نگذاریم و از آن به اندازه و درستاستفاده کنیم .
– براي این که محیطی زیبا و سالم داشته باشیم : – درخت بکاریم – از درختان مراقبت کنیم – وقتی به گردش می رویم زباله ها را در سطلزباله یا در یک پلاستیک بریزیم و …
فصل سوم زندگی ما و گردش زمین 1
– زمینی که ما روي آن زندگی می کنیم مانند توپ است که به آن کره می گویند .
– خداوند براي روشن شدن و گرم شدن زمین خورشید را آفریده است .
– وقتی خورشید به زمین می تابد قسمتی از زمین که رو به خورشید است روشن می شود . به این حالت روز می گویند .
– قسمتی از زمین که پشت به خورشید است تاریک است . به این حالت شب می گویند .
– کره ي زمین به دور خودش می چرخد . با چرخش زمین به دور خودش روز و شب به وجود می آید .
– یکبار گردش کامل زمین به دور خودش 24 ساعت طول می کشد . به این 24 ساعت یک شبانه روز می گویند .
– گرماي هوا در ساعت هاي مختلف روز یکسان نیست .معمولا صبح ها و عصرها خنک تر از ظهرهاست .
– به گرمی و سردي هوا دماي هوا می گویند .
– دماي هوا را با وسیله اي به نام دماسنج اندازه می گیریم .
– دماسنج وسیله اي است که تغییر دماي هوا (گرمی و سردي) را اندازه می گیرد .
– گرما باعث بالا رفتن مایع رنگین دماسنج می شود و سرما باعث می شود که مایع رنگین دماسنج پایین بیاید .
– مایه نقره اي رنگ داخل دماسنج جیوه و مایع قرمز رنگ الکل است .
– گیاهان با استفاده از نور خورشید غذا می سازند .
– جانداران در شب و روز کارهاي متفاوتی انجام می دهند . بیشتر آن ها در شب استراحت می کنند ،
اما بعضی گیاهان و حیوانات در شب فعالیت بیشتري دارند .مثلا گل لاله عباسی یا گل محبوبه شب ، شب ها باز می شوند . گل شب بو شبها عطر خود را پخش می کند .
حیواناتی مانند جغد و خفاش شب ها شکار می کنند .
– بیشتر انسان ها در روز کار و فعالیت می کنند . اما بعضی از آن ها مانند پزشکان ، پرستاران ، نگهبانان ، آتش نشان ها و … براي آرامشما شب ها کار می کنند .
فصل چهارم زندگی ما و گردش زمین 2
– نور و گرماي خورشید به همه جاي زمین یکسان نمی رسد زیرا نور خورشید به همه جاي زمین راست و مستقیم نمی تابد .
– زمانی که نور خورشید به محلی از زمین راست می تابد آن محل گرمتر از زمانی است که خورشید کج یا مایل می تابد .
– در تابستان هوا گرم تر از زمستان است زیر نور خورشید به طور راست به زمین می تابد .
اما در زمستان به صورت مایل می تابد .- دماي هوا در فصل هاي مختلف سال فرق دارد .-
چهار فصل سال عبارتند از : بهار ، تابستان ، پاییز ، زمستان .
– به جابجایی و حرکت هوا باد می گویند
– جهت وزش باد را به وسیله ي بادنما مشخص می کنند .
فرفره سرعت وزش باد را نشان می دهد از باد در انجام بعضی کارها استفاده می شود
مانند : – چرخاندن پره هاي آسیاب – حرکت قایق هاي بادبادنی روي آب – خشک کردلباس ها
– بعضی وقت ها از جابجایی هوا بادهاي تندي ایجاد می شود . به باد شدید طوفان می گویند .
– طوفان به ساختمان ها و زمین هاي کشاورزي خسارت وارد می کند و با به وجود آوردن موج هاي بزرگ در دریا موجب غرق شدن کشتیها و لنج و قایق ها می شود .
– باد می تواند چیزهاي سبک مانند دانه هاي ماسه و گرد و غبار را جابجا کند .
باد در بیابان با جابجا کردن ماسه ها تپه هاي ماسه اي ایجادمی کند . باد در بیابان تغییرات زیادي ایجاد می کند چون بیابان پوشش گیاهی و درختان کمی دارد .
فصل پنجم پیام رمز را پیدا کن 1
– حس بینایی و حس شنوایی ، دو حس مهم در برقراري ارتباط با دیگران هستند .
– گاهی اوقات با نور و صدا به دیگران پیام می دهیم . مثلا ماشین ها با بوق و نور چراغ ها به هم پیام می دهند
یا آمبولانس با صداي آژیر ونور وظیفه ي رانندگان هنگام نزدیک شدن آمبولانس این است که راه را براي آمبولانس باز کنند چون جان یک بیمار در خطر است .
– صداهایی که در اطراف ما هستند با هم فرق دارند . بعضی صداها بلند ، آهسته ، نازك یا بم هستند .
– وقتی ما حرف می زنیم تارهاي صوتی حنجره ي ما می لرزند و صدا تولید می شود .
– صدا بر اثر لرزش ایجاد می شود . وقتی چیزي می لرزد صدا تولید می شود .
– بعضی صداها مانند صداي دریا با موتورسیکلت ها و … آزاردهنده هستند .
– بعضی صداها مانند صداي زنگ ساعت ، زنگ درب حیاط ، صداي اذان پیام رسان هستند .
– بعضی صداها لذت بخش و مفید هستند مانند صداي آواز پرندگان و صداي لالایی مادر .
– صداهاي بلند به گوش ما آسیب می رسانند . نباید از هدفون براي مدت طولانی استفاده کنیم .
– در شهر مقدس مشهد با صداي نقاره طلوع و غروب خورشید را به زیارت کنندگان اطلاع می دهند .
فصل ششم پیام رمز را پیدا کن 2
– آقاي پلیس در خیابان ها براي راهنمایی راننده ها از سوت و حرکات دست استفاده می کند . اما بهترین وسیله براي راهنمایی راننده ها و عابران پیاده در خیابان هاي شلوغ چراغ راهنمایی و رانندگی است .
– دو نوع چراغ راهنما داریم . 1 – چراغ راهنمایی سه رنگ مخصوص رانندگان است .
رنگ سبز نشانه ي حرکت ، رنگ زرد نشانه ي احتیاط و رنگ قرمز نشانه ي ایست است .
2 – چراغ دو رنگ مخصوص عابران پیاده است . رنگ سبز نشلنه ي حرکت است و رنگ قرمز این چراغ راهنما نشانه ي ایست است .
روي چراغ هاي این چراغ راهنما معمولا یک آدمک در حال حرکت یا ایستاده دیده می شود .
– هر جسمی که از خودش نور بدهد چشمه ي نور است . مانند خورشید ، چراغ راهنما ، لامپ ، شمع روشن و …
– بزرگترین چشمه ي نوري که ما می شناسیم خورشید است .
– حشره ي شب تاب در تاریکی شب مقداري نور نارنجی و زرد از خود تولید می کند .
– براي این که چیزي دیده شود باید نور به آن بتابد و بازتاب نور به چشم ما برسد . همچنین چشم ما باید سالم و بینا باشد .
– نور از بعضی اجسام کلف و کدر عبور نمی کند . وقتی نور به جسمی بتابد و از آن عبور نکند در پشت آن سایه تشکیل می شود .
– نور از بعضی اجسام مانند آب و شیشه شفاف عبور میکند . به همین دلیل این اجسام سایه ندارند .
– یکی از کاربردهاي سایه در زمان هاي گذشته ساعت آفتابی بوده است .
– ساعت آفتابی با استفاده از سایه اي که از تیغه روي سطح آن افتاده است زمان را نشان می دهد .
– در زندگی ما نور و صدا اهمیت زیادي دارد .
مثلا ما با تلفن با هم ارتباط برقرار می کنیم . تلویزیون با کمک نور و صدا به ما اطلاعات میدهد .
رانندگان با روشن کردن چراغ هاي راهنما به رانندگان دیگر پیام می دهند که قصد ایستادن یا پیچیدن و تغییر مسیر دارند .
فصل هفتم اگر تمام شود ….
– انسان ها در شهرها براي رفت و آمد از وسایل نقلیه استفاده می کنند .
– خودروها براي حرکت کردن به سوخت نیاز دارند .
– به موادي مانند نفت ، بنزین ، گاز و گازوییل سوخت می گویند .
– سوخت ها می سوزند و گرما تولید می کنند .
از گرماي آن ها براي گرم کردن خانه ها ، مدرسه ها ، پخت و پز غذا و حرکت در آورد خودروها استفاده می شود .
– سوخت بعضی خودروها بنزین ، بعضی دیگر گاز یا گازوییل است .
– اگر مسافران از اتوبوس به جاي ماشین هاي شخصی خود براي رفت و آمد استفاده کنند
خیابان ها کمتر شلوغ می شود و سوخت کمتري هم مصرف می شود .
– در گذشته از چوب و زغال براي پخت و پز و گرم کردن خانه ها استفاده می شده است .
– زغال را از چوب درختان بدست می آورند . استفاده ي بیش از حد از چوب باعث نابودي جنگل ها می شود .
– بنزین و گازوییل را از نفت بدست می آورند .
نفت یک منبع طبیعی سوخت است که خدا آفریده است .
– استفاده ي زیاد از سوخت ها باعث تمام شدن منابع آن ها می شود .
اگر این منابع تمام شوند دیگر اتومبیل ها سوخت لازم براي حرکت
ندارند و ما مجبور می شویم مثل قدیمی ها از کالسکه و اسب براي رفت و آمد استفاده کنیم . گرم کردن خانه ها هم مشکل می شود .
– براي مصرف کمتر سوخت :
– از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنیم – وقتی ماشین ایستاده است آن را خاموش کنیم – در فصل زمستان
براي مصرف کمتر گاز در خانه لباس گرم بپوشیم و شعله بخاري ها را کم کنیم – در و پنجره ها را ببندیم تا گرماي هوا هدر نرود .
– در بعضی کشورها از نور و گرماي خورشید براي گرم کردن آب ، پختن غذا و تولید برق استفاده می شود .
– نور خورشید فراوان و ارزان است و هوا را آلوده نمی کند پس در مقایسه با دیگر سوخت ها مناسب تر و بهتر است .
فصل هشتم بسازیم و لذت ببریم
– انسان ها براي انجام خیلی از کارها از وسایلی استفاده می کنند که کار آن ها را راحتتر می کند . به این وسایل ابزار می گویند .
– بعضی ابزارها ساده هستند مانند چاقو و پیچ گوشتی و بعضی پیچیده هستند مثل چرخ خیاطی و اتومبیل
– استفاده از بعضی ابزارها خطرناك است و باید زیر نظر بزرگترها از آن ها استفاده کنیم .
– از بعضی چیزها می توان دو بار یا حتی چند بار استفاده کرد . مثلا ظروف پلاستیکی را دوباره ذوب می کنند و وسایل جدید دیگري میسازند .
به این کار بازیافت می گویند .
– ما می توانیم کاغذهاي استفاده شده ، پلاستیک هاي کهنه ، شیشه هاي شکسته و قوطی هاي کنسرو را دوباره بازیافت کنیم .