درس یازدهم اصفهان، نصف جهان مطالعات ششم ابتدایی
گردش در اصفهان
شهر اصفهان، مرکز استان اصفهان است.
شهر اصفهان در کوهپایه های زاگرس قرار دارد و رود زاینده رود از وسط آن عبور می کند.
جمعیت شهر اصفهان حدود دو میلیون نفر است.
این شهر بعد از تهران و مشهد پرجمعیت ترین شهر ایران است.
نقشه ی گردشگری، نقش های است که روی آن، مکان های دیدنی و آثار تاریخی نشان داده می شود.
اهمّیت شهر اصفهان در دوره های مختلف تاریخی
آثار تاریخی نشان می دهد که شهر اصفهان از گذشته های دور اهمّیت داشته است.
در دوره ی اسلامی، این شهر چندبار در زمان های مختلف به پایتختی انتخاب شده است؛
امّا اوج شکوفایی شهر اصفهان به دوره ی صفویه مربوط است.
در این دوره به دلیل حمایت شاهان صفوی، تعداد زیادی از صنعتگران، معماران، هنرمندان و دانشمندان به اصفهان آمدند
و چنان آثار باشکوه و زیبایی به وجود آوردند که این شهر به نصف جهان معروف شد.
مکانهای تاریخی و دیدنی
در شهر اصفهان ده ها اثر تاریخی و دیدنی وجود دارد.
در اینجا چند نمونه ی مهم معرّفی می شود:
میدان امام (نقش جهان)
این میدان به فرمان شاه عبّاس صفوی در مرکز شهر اصفهان
ساخته شده و در آن زمان از بزرگترین میدان های جهان بوده است.
در اطراف این میدان که حدود ۵۰۰ متر طول دارد، بناهای بزرگ و باشکوهی قرار گرفته اند.
مسجد شیخ لطف اللّٰه
این مسجد به فرمان شاه عباّس ساخته شد تا شیخ لطف اللهّٰ که عالم بزرگی بود
در آن نماز جماعت برگزار کند و به تربیت و تدریس شاگردان بپردازد.
ساختن این مسجد حدود ۱۸ سال طول کشید.
مسجد شیخ لطف اللّٰه گنبد بسیار زیبایی دارد که روی آن کاشی کاری های بی نظیری دیده می شود.
گنبد یکی از نشانه های معماری اسلامی است.
مسجد امام (مسجد جامع عبّاسی)
این مسجد نیز از شاه کا رهای معماری اسلامی به شمار می رود.
مسجد امام چهار ایوان در چهار جهت جغرافیایی دارد.
هریک از مناره های مسجد بیش از ٤٠ متر ارتفاع دارد.
داخل این منار ه ها یا گلدسته ها پلکان های مارپیچ وجود دارد که از آن بالا می رفتند تا اذان بگویند یا خبررسانی کنند.
کاخ عالی قاپو
این کاخ در شش طبقه ساخته شده است و حدود پنجاه اتاق دارد.
شاه عباّس در این مکان به امور کشور می پرداخت و
دستورهای لازم را صادر، و در تالارهای آن از مهمانان پذیرایی می کرد.
چرا فرهنگ وهنر در دوره ی صفویه شکوفا شد؟
درس دوازدهم چرا فرهنگ و هنر در دوره ی صفویه شکوفا شد؟
تشکیل حکومت صفویه
در اوایل قرن دهم هجری، اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران نابسامان بود.
حکومت قدرتمندی در کشور وجود نداشت
و هر بخش آن در اختیار حکومتی بود.
در چنین اوضاع آشفته ای شاه اسماعیل صفوی سلسله ی صفویه را تأسیس کرد.
مشهورترین پادشاه صفوی شاه عباّس اوّل است
که اصفهان را به پایتختی انتخاب کرد. صفویان، مذهب شیعه را مذهب رسمی کشور اعلام کردند.
آنها از عالمان دینی و مراسم مذهبی حمایت می کردند و به ساختن مساجد علاقه مند بودند.
گسترش هنر و معماری در دور ه ی صفویه حکومت قدرتمند و یکپارچه صفویان توانستند مخالفان خود را در داخل کشور سرکوب کنند.
آنها با دشمنان قدرتمند خود مانند عثمانی ها در غرب و ازبکان در شرق نیز جنگیدند و پیروزی هایی به دست آوردند.
بدین ترتیب آنها حکومتی قدرتمند و یکپارچه به وجود آوردند.
رونق تجارت
در دوره ی صفویه، تجارت و داد و ستد رونق زیادی پیدا کرد.
کالاهای صادراتی مهمّ ایران در آن زمان، ابریشم و پارچه های زربفت و سنگهای قیمتی و خشکبار بود
که هم از راه خشکی با کاروان ها و هم از راه دریا با کشتی به کشو رهای دیگر فرستاده می شد.
از این تجارت، ثروت و درآمد خوبی به دست می آمد.
برقراری امنیت در راه ها و شهرها حکومت صفویه، به ساختن راه ها و کاروانسراها اهمّیت زیادی می داد.
کاروانسراها محلّ استراحت و تأمین آذوقه ی مسافران و چهارپایانی بود
که راه های طولانی را از شهری به شهری دیگر طی می کردند.
صفویان امنیت را در راه ها و شهرها برقرار کردند و همین امنیت باعث می شد کاروان ها با آسودگی سفر کنند.
حمایت از هنرمندان
حاکمان صفوی به ویژه شاه عباّس از هنرمندان و صنعتگران و دانشمندان حمایت می کردند.
آنها برای ساختن بناهای باشکوه، پول زیادی خرج می کردند.
شاهان صفوی مانند سایر شاهان ثروتمند بودند.
آنها زمین های زیادی را در کشور به ملک شخصی خود درآورده بودند.
درآمد حکومت و مخارج شاه و درباریان از راه مالیات هایی که از ولایات می گرفتند، تأمین می شد.
کشاورزان، بازرگانان و صنعتگران و هم هی مردم مجبور بودند بخشی از درآمد خود را به مأموران حکومت بدهند.
