اهداف درس پنجم فارسی ششم ابتدایی هفت خان رستم
۱ آشنایی با فردوسی شاعر بزرگ و حماسی؛
۲ آشنایی با ادبیات حماسی فارسی؛
۳ ایجاد روحیهٔ پایداری و ایستادگی در برابر مشکلات؛
۴ ایجاد نگرش مثبت به میهن دوستی و اعتقادات ملی؛
۵ تقویت تفکر انتقادی و پیدا کردن روش های حل مسئله.
روش تدریس درس پنجم فارسی ششم ابتدایی هفت خان رستم الگوی آموزشی پیش سازمان دهنده ( الگوی یاددهی – یادگیری ) است .
در این الگو ساخت شناختی و تغییراتی که در اثر یادگیری در آن صورت می گیرد،
زیر مبنای اصلی یادگیری به شمار می رود.
منظور از ساخت شناختی، مجموعهٔ اطّلاعات، مفاهیم، اصول و تعمیم های سازمان یافته ای است که دانش آموز قبلاً آموخته است.
اهداف کلّی الگوی آموزشی پیش سازمان دهنده:
۱ – معلّم اهداف، مفاهیم و اصول جدیدتری را به دانش آموز بشناساند.
۲ – معلّم یادگیری معنی دار را با پیوند دانش ها، مهارت ها و نگرش های تازه با ساخت شناختی فرد ایجاد کند.
۳ – معلّم الگوی پیش سازمان دهنده را برای تقویت، تثبیت و تعمیق ساخت شناختی دانش آموزان تدوین کند.
حماسه :
حماسه در لغت به معنای دلاوری و شجاعت آمده است.
در اصطلاح عبارت است از آثار منظوم و منثوری که از دلاوری ها و رشادت های مردان بزرگ در میدان کارزار حکایت نماید.
بهعبارت دیگر حماسه، آثار وصفی است که بر اعمال پهلوانی، مردانگی، افتخارات و بزرگی های یک قوم یا یک فرد مبتنی باشد.
حماسه را، به لحاظ موضوع، به چهار نوع می توان تقسیم نمود:
انواع حماسه از لحاظ موضوع
۱ – حماسۀ اساطیری:
به حماسه هایی گفته می شود که بر مبنای اساطیر در زمانِ ماقبل تاریخ شکل گرفته باشد .
مانند گیل گمیش و بخش نخست شاهنامهٔ فردوسی.
۲ – حماسه پهلوانی:
اساس آن را پهلوانی تشکیل می دهد.
مانند داستان رستم در شاهنامه وظفر نامهٔ حمداللّه مستوفی.
۳ – حماسۀ دینی:
عبارت است از حماسه ای که موضوع مرکزی آن را دین تشکیل داده باشد
و قهرمانان با رعایت اصول دینی به نبرد برخاسته باشند،
مانندِ خاوران نامهٔ ابن حسام.
.jpg "حماسه پهلوانی")
۴ – حماسۀ عرفانی:
در این نوع از حماسه، داستان مطابق موضوعات عرفانی شکل می یابد،
مانندِ تذکرة الاولیا، منطق الطیر.
برای حماسه ویژگی های متعددی بر شمرده اند.
از آن جمله می توان به جنگاوری، وجود جهان پهلوان، عنصر نیرومند ذهنی و خارق العاده بودن اعمال قهرمانان اشاره نمود.
درس هفت خان به لحاظ محتوایی و ویژگی در گروه حماسهٔ پهلوانی قرار می گیرد.
دانش زبانی درس پنجم فارسی ششم ابتدایی هفت خان رستم
مبالغه :
مبالغه در لغت به معنای به نهایت رساندن و غُلو کردن یا بزرگ نمایی در چیزی است
و در اصطلاح، آن است که نویسنده برای تزیین کلام خود، در وصف چیزی بزرگ نمایی نماید.
مثلاً پدری که به فرزندش می گوید «هزار بار گفتم اول درس، بعد بازی » در سخنش مبالغه کرده است.
از نمونه های مبالغه در شعر می توان می توان به مورد زیر اشاره نمود.
ز سُمّ ستوران در آن پهن دشت زمین شد شش و آسمان گشت هشت (فردوسی)
کنایه :
کنایه پوشیده سخن گفتن دربارهٔ امری است که گویندهٔ آن به هر دلیل نمی خواهد پیام صریحاً گفته شود.
برای مثال، کسی که به همکارش می گوید «فرصت سر خاراندن ندارم »
به کنایه این پیام را می دهد که کارم فشرده و زیاد است و مسئلهٔ «خاراندن سر » مطرح نیست.
کنایه سبب درنگ خواننده می شود،
ذهن او را به تلاش وا می دارد و حالات را برای او محسوس می سازد.
این هم نمونه ای از کنایه در شعر:
فتاد از پای، کرد از عجز فریاد ز شاخی مادرش آواز در داد
در بیت بالا، «فتاد از پای » کنایه از این است که ناتوان شد.
بخوان و بیندیش دوستان همدل
این داستان به اهمیت و ارزش محبت و همدل بودن انسان ها اشاره می کند.
این ارزش در شعر مولانا نیز مشهود است:
ای بسا هندو و تُرک هم زبان ای بسا دو ترک چون بیگانگان
پس زبان همدلی خود دیگر است همدلی از هم زبانی بهتر است
.jpg "بخوان و بیندیش دوستان همدل")
