موضوعات کتاب هدیه های آسمان پایۀ سوم ابتدایی
موضوع خداشناسی
در خصوص این آموزش باید به نکات زیر توجه داشت:
۱ از آنجا که تصور کودک از خدا آمیخته ای از تجسم و تخیّل است
نمی تواند از خداوند تصوری کاملاً غیر مادی داشته باشد، نباید در صدد تلقین مفهوم غیر مادی بودن خدا به او باشیم؛
چون این تصورات موجب برقراری ارتباط او با خدا می شود.
کتاب جامع سوم سری EQ
- &#۱۰۰۰۴;مورد تایید آموزش و پرورش
۲ به جای صحّه گذاشتن بر روی تصورات ذهنی کودک از خدا
(همانند انسان دارای دست و پا بودن، یا دارای رفتارها و احساسات انسانی بودن)
بهتر است بیشتر دربارهٔ مهربانی خدا با مخلوقاتش گفت وگو کنیم.
۳ در این سنین برای آشنایی کودک با خدا باید از طریق نعمت های او وارد شویم.
۴ با در نظر گرفتن اهداف این بخش در کتاب متناسب با محتوای دروس، کودک را با صفات خداوند از قبیل مهربانی، بخشنده بودن و… آشنا نماییم.
۵ دروس این بخش به گون های در کتاب قرار گرفته اند که جهت رسیدن به اهداف آن لازم است به ترتیب تدریس شوند.
۶ در آموزش مفهوم خداشناسی، استفاده از روش های غیرمستقیم و بیان مطالب از زبان فرد دیگری یا بدون اشاره به مقصود اصلی، جذابیت آموزش را برای دانش آموزان بیشتر می نماید.
۷ با بیان دعاهای مناسب در قالب های جذّاب درحدّ کودک، موجب ایجاد علاقه و تقویت احساس محبت به خدا در کودک شویم.
دانش آموز پایهٔ سوم ابتدایی در این بخش، به نمونه هایی از نعمت های الهی در زندگی روزمره و محیط پیرامون خود به عنوان رفع کنندهٔ نیاز موجودات توجه نموده و همهٔ این نعمت ها را به عنوان موهبتی از جانب خدای بخشنده معرفی می کند.
بر این اساس، به تشکر و قدردانی و محبت ورزیدن به خداوند علاقه مند شده می آموزد که دعا راه سخن گفتن با خدا برای بیان خواسته های خود و دیگران است.
موضوع پیامبری هدیه های آسمان سوم ابتدایی
در آموزش مفاهیم پیامبری به کودکان در دورهٔ ابتدایی باید به نکات زیر توجه نمود:
۱ تلاش در جهت ایجاد علاق همندی به اولیای دین از طریق داستا نهای شیرین ارتباط آنها با کودکان؛
۲ تأکید بر ویژگی های اخلاقی پیامبران (صبر، تلاش، خوش اخلاقی و…) در برخورد با انسان ها در زندگی از طریق داستان هایی از زندگی آنها و ادای احترام به هنگام بردن نام آنها؛
۳ تأکید بر ارتباط پیامبران با خداوند و راهنما بودن آنها برای انسا نها در دنیا؛
۴ عدم تأکید بر مفاهیمی مانند عصمت، وحی و معجزه در سنین ابتدای دبستان
۵ همزمانی آموزش دروس مربوط به پیامبری با جشن ها و اعیاد در طول سال تحصیلی؛
۶ فراهم نمودن امکان شرکت در مراسم جشن و شادی برای ولایت پیامبر ص و اولیای دین ؛
۷ الگو قرار دادن پیامبر و اولیای دین در زندگی روزمرهٔ دانش آموز متناسب با محتوای دروس کتاب هدی ههای آسمان پایهٔ دوم؛
دانش آموز پایهٔ سوم ابتدایی در این بخش، ضمن آشنایی با حضرت ابراهیم (ع )به عنوان یکی از پیامبران بزرگ الهی،
با زندگی و ویژگی های پیامبر اسلام ص در دوران کودکی آشنا می شود
و به دور از هر گونه مفهوم انتزاعی نظیر وحی و عصمت و معجزه دربارهٔ شخصیت ارزندهٔ آنها گفت وگو می کند
و با شرکت در مراسم جشن و اعیاد به احترام گذاشتن به اولیای دین علاقه مند می گردد.
موضوع امامت هدیه های آسمان سوم ابتدایی
در آموزش این موضوع به کودکان نیز لازم است به نکات زیر توجه داشت:
۱ تلاش در جهت علاق همندی به امامان علیه مالسلام، بیان داستان هایی از زندگی آنها و ارتباط آنها با کودکان و ادای احترام به هنگام بردن نام آنها؛
۲ آشنا کردن دانش آموزان با ائمهٔ اطهار علیه السلام از طریق ویژگی های اخلاقی آنها
مانند (کمک به نیازمندان، سعی در جهت رفع گرفتاری های آنها، صبر و تلاش و…)؛
۳ عدم تأکید فراوان بر شناساندن امامان علیه السلام به عنوان افرادی مرتبط با دستگاه غیب و ملکوت و معجزات و کرامات آنها؛
۴ همراه نمودن تدریس دروس این بخش با ایام و مناسب تهای اعیاد در طول سال تحصیلی؛
۵ ایجاد تمایل به شرکت کودکان در مراسم جشن میلاد امامان بزرگوار علیهم السلام.
دانش آموز پایهٔ سوم ابتدایی در این بخش، ضمن آشنایی با امامان چهارم،
پنجم، ششم، دوازدهم و حضرت زهرا س، از ارتباط آنها با یکدیگر آگاه می شود
و از طریق داستان هایی واقعی از زندگی آنها با رفتار و برخورد آنها آشنا می گردد.
به این ترتیب، علاوه بر ایجاد علاق همندی نسبت به آنان، برای الگو گرفتن از آنها تمایل پیدا خواهد کرد.
موضوع جهان آخرت
در طرح موضوع جهان آخرت رعایت اصولی در آموزش معاد به کودکان قابل توجه است.
١ اصل حاکم بر آموزش مفهوم معاد حرکت از مفاهیم ساده به پیچیده و از مفاهیم تجربی به سوی مفاهیم انتزاعی است.
٢ موضوع معاد به گونه ای مطرح شود که باعث اضطراب و ترس بی مورد در دانش آموزان نگردد و به تعالی روحی آنها لطمه وارد نکند.
٣ در طرح موضوع معاد به زیبایی های زندگی پس از مرگ و پاداش الهی به تلاش انسان ها بیشتر توجه شود.
٤ صرف آشنایی و شناخت مجموعه ای از مفاهیم، هدف نیست؛
بلکه تقویت نگرش و گرایش دانش آموزان به انجام کارهای نیک، هدف اصلی آموزش معاد در دورهٔ ابتدایی است.
بخش قرآن کریم هدیه های آسمان سوم ابتدایی
جهت تحقّق اهداف دروس، آیات و احادیثبسیاری به کار گرفته شده است
تا دانش آموزان به تدریج دریابند که دین را باید از منابع معتبر آن (کلام خدا و سخن معصومان) که از هرخطا و اشتباه به دورند، دریافت کنند.
آیات و احادیث درس در بسیاری از موارد، مفاهیم درس را جمع بندی و نتیجه گیری می کنند
و دین را از زبان منابع اصیل دراختیار دانش آموزان قرار می دهند.
بخش آداب و اخلاق اسلامی
در آموزش این موضوع به کودکان لازم است به نکات زیر توجه داشت:
۱ در آموزش معیارهای اخلاقی، هر سه جنبهٔ شناختی ، عاطفی و رفتاری باید مدّ نظر باشد.
۲ در آموزش این مفاهیم باید از موقعیت ها و فرصت های عینی و واقعی استفاده نماییم.
۳ امکان تکرار، تمرین و یادآوری مستمّر آموخته ها و عادات اخلاقی جهت تثبیت آنها در کودک را فراهم نماییم.
۴ در آموزش مفاهیم اخلاقی تا حدّ ممکن از بیان مستقیم، سرزنش، مقایسه و شدت عمل به دلیل نامطلوب و کم اثر بودن پرهیزنماییم.
۵ ارزش های مفیدی چون بیان غیر مستقیم، توجه به منافع رعایت امور اخلاقی، تشویق فوری رفتارهای پسندیده و اظهار رضایت آموزگار استفاده نماییم.
۶ چون کودکان مانند بزرگسالان از دستورات اخلاقی برداشت ندارند و برای فکر بزرگسالان ارزش قائل اند
بنابراین، رو شهای تفهیم مسائل اخلاقی به کودکان باید از بزرگسالان متفاوت باشد.
۷ به دلیل پذیرش و الگوگیری از رفتار بزرگسالان باید مربیان در زمینهٔ تعلیم و تربیت از آگاهی ها و ویژگی های لازم و یکپارچگی در رفتار برخوردار باشند.
۸ شاید لازم باشد مربی متناسب با وضعیت و نیاز کلاس، هر درس از این بخش را به صورت پیمان های تدریس نماید.
بخش احکام اسلامی
در آموزش احکام در این سنین باید به اصول زیر توجه کرد:
۱ به منظور اثرگذار بودن آموزش، محتوای آموزش احکام باید متناسب با نیاز و سن دانش آموز باشد
و باید از آموزش مسائلی که دانش آموزان در این دوره به آن ابتلا ندارند پرهیز کرد.
۲ در آموزش به تفاو تهای جنسیتی و نیازهای (دختر و پسر) توجه شود.
۳ از آموز ش احکام فرعی و جزئیات یک مسئله در این دوره کمتر استفاده شود.
۴ در آموزش احکام باید جدّی بود، اما سختگیری و آسان گیری بیش از حد در آموزش احکام آسیب زا بوده
و موجب نگرانی و وسواس یا بی توجهی و عدم آگاهی صحیح در انجام اعمال می شود.
۵ آموزش های احکام باید به شیوه های جذّاب و در موقعیت های عینی و مستقیم انجام شود.
۶ در آموزش احکام تدریجی بودن (مرحله به مرحله آموزش دادن)
و دادن فرصت کافی برای تکرار و تمرین امکان درست انجام اعمال دینی را فراهم می کند.
۷ تشویق به موقع هنگام انجام اعمال عبادی به خصوص نماز که در پایهٔ دوم آموزش داده می شود،
موجب می شود تا کودک تمایل بیشتری به انجام این اعمال نشان دهد.
۸ همراهی اولیا و مربیان خانه و مدرسه و ثابت قدم بودن آنها و داشتن شخصیتی عاطفی، منطقی و محبوب تأثیرگذار بوده و ایجاد عادات خوب در کودکان را افزایش می دهد.
بخش مراسم اسلامی
در آموزش این موضوع باید به نکات زیر توجه داشت:
۱ با کمک گرفتن از تدریس به شیوهٔ پیمان های دروس این بخش را متناسب با اعیاد موجود در سال تحصیلی تدریس نمود.
۲ در برپایی این جشن ها دان شآموزان را در برنامه ریزی و اجرای مراسم شرکت داده و از پیشنهادهای آنها بهره ببریم.
۳ در برپایی جش نها از مواردی که احساس شادی در بچه ها ایجاد م یکند؛
مانند چراغانی، پوشیدن لباس نو، عیدی دادن،عیدی گرفتن، خوردن خوراک یهای خوشمزه و برنام ههای شاد و جذّاب استفاده نمود.
بخش شخصیت های دینی
یکی از مهم ترین مقاصد تعلیم و تربیت دینی در دورهٔ ابتدایی ایجاد علاقه مندی و محبت نسبت به اولیای دین است
تا از این طریق، اوامر و راه و روش زندگی آنان بهعنوان سرمشقی برای دان شآموزان تلقی شود.
در پایهٔ دوم ابتدایی چون هنوز دانش آموزان با پیامبران و امامان آشنا نشده بودند، بخش شخصیت های دینی مطرح نگردید.
از پایهٔ سوم در کنار معرفی پیامبران و امامان، شخصیت های دینی نیز به تدریج معرفی می شوند
تا دانش آموزان تصور نکنند نیل به مقامات والای انسانی برای غیر معصوم امکان ندارد.
بخش خود شناسی
در قرآن کریم و سخنان معصومین،خودشناسی به عنوان یکی از مهم ترین معارف دینی مطرح شده است.
به دلیل اهمیت موضوع، در راهنمای برنامهٔ درسی تعلیم و تربیت دینی به عنوان یکی از سرفصل های درسی مورد تأکید قرار گرفته است.
براساس راهنمای برنامهٔ درسی دورهٔ ابتدایی مصوّب از سوی شورای عالی آموزش و پرورش؛
حوزهٔ خودشناسی، حیطه ای از اهداف آموزشی کتاب هدیه های آسمان است
که به صورت تلفیقی با دیگر اهداف در برخی دروس مشاهده می شود.
این حیطه به تبیین جایگاه انسان در نظام هستی پرداخته تا انسان به ارزش و کرامت انسانی خود در نظام آفرینش واقف گردد.
علاوه بر این، وی به این درک که انسان نشانه ای از خداوند به شمار آمده
و در همهٔ امور خودنیازمند هدایت و وابسته به اوست، نائل گردد.
در سیر آموزش خودشناسی در سال دوم، تلاش شد تا با تحلیل مفاهیم بحث خودشناسی شامل آشنایی با خود به عنوان مخلوق محبوب و مورد توجه خداوند و آگاهی از نیاز خود به پاکیزگی، این مفاهیم برای دانش آموزان ساده و قابل درک شوند.
در پایهٔ سوم سعی بر این است که این شناخت با اهداف دیگری مورد بررسی قرار گیرد.
